Antakya'da bir trafik kazası mı geçirdiniz? Maddi ve manevi zararlarınız için hangi yolları izlemeniz gerektiğini, tazminat hakkınızın ne kadar olduğunu ve sigorta şirketlerinden neler talep edebileceğinizi biliyor musunuz? Bu yazımızda, Antakya'daki trafik kazası tazminat davalarından yola çıkarak, yargı yolundan zamanaşımı sürelerine, tazminat hesaplamalarından en güncel Yargıtay kararlarına kadar merak ettiğiniz tüm detayları bulabilirsiniz. Haklarınızı öğrenmek ve doğru adımları atmak için okumaya devam edin!

Antakya'da Trafik Kazası Tazminat Davalarında Yargı Yolu ve Genel Esaslar

Antakya ve çevresinde meydana gelen trafik kazaları, ne yazık ki sıklıkla karşılaşılan ve mağdurlar için hem maddi hem de manevi yıkımlara yol açabilen olaylardır. Kazanın şokunu atlattıktan sonra gündeme gelen en önemli konulardan biri, uğranılan zararların tazmin edilmesidir. Ancak, tazminat sürecine girildiğinde, özellikle kazaya bir kamu hizmetinin kusurlu icrası (örneğin bozuk yol, eksik işaretleme) neden olmuşsa, "Hangi mahkemede dava açılmalı?" sorusu önemli bir hukuki karmaşaya yol açabilmektedir. Bu bölümde, Antakya'daki trafik kazası tazminat davalarında görevli yargı yolunun belirlenmesine ışık tutan Uyuşmazlık Mahkemesi kararları ve sigorta şirketlerinin rücu haklarının yasal dayanakları incelenecektir. Doğru yargı merciinde dava açmak, hak kayıplarının önlenmesi ve sürecin etkin bir şekilde yürütülmesi açısından hayati önem taşımaktadır.

Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı Işığında Görevli Yargı Yolu

Trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davalarında görevli mahkemenin belirlenmesi, özellikle kazada kamu idarelerinin sorumluluğu gündeme geldiğinde tartışmalı bir konu olabilmekteydi. Ancak, Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün 29.1.2018 tarihli, E:2017/774, K:2018/10 sayılı kararı, bu konudaki belirsizlikleri gidermede önemli bir emsal teşkil etmektedir. Antakya'da yaşanan bir olay üzerine verilen bu karar, sigorta şirketinin, sigortalısına ödediği tazminatı, yolun bakım ve onarımından sorumlu olan Hatay Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Hatay Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nden rücuen talep ettiği bir davaya ilişkindir.

Söz konusu davada, davacı sigorta şirketi, sigortalı aracın davalı idarelerin sorumluluğundaki yolda bulunan ve trafik güvenliğini tehlikeye sokan yüksek bir rögar kapağına çarpması sonucu meydana gelen maddi hasarı karşılamıştır. Sigorta şirketi, ödediği bu bedeli idarelerin hizmet kusuruna dayanarak rücuen talep etmiştir. Dava ilk olarak Hatay İdare Mahkemesi'nde açılmış, ancak mahkeme, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun (KTK) 110. maddesini gerekçe göstererek davanın adli yargıda görülmesi gerektiği yönünde görevsizlik kararı vermiştir. Bu kararda, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin daha önceki benzer bir kararına da (01.07.2013 tarih ve E:2013/939, K:2013/1112 sayılı) atıfta bulunulmuştur.

Davacı vekilinin bu karar üzerine aynı istemle Hatay 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açmasıyla süreç devam etmiştir. Ancak Hatay 4. Asliye Hukuk Mahkemesi de davanın, idarenin hizmet kusuruna dayandığını ve bu tür davaların 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (İYUK) 2/1-b maddesi uyarınca idare mahkemelerinde görülmesi gerektiğini belirterek görevsizlik kararı vermiştir. Bu durum, adli ve idari yargı mercileri arasında olumsuz bir görev uyuşmazlığının doğmasına neden olmuştur.

Uyuşmazlık Mahkemesi, önüne gelen bu dosyada yaptığı incelemede, 2918 sayılı KTK'nın 19.1.2011 tarihinde 6099 sayılı Kanun'un 14. maddesiyle değiştirilerek yürürlüğe giren 110. maddesini esas almıştır. Bu madde açıkça, "İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür." hükmünü içermektedir. Uyuşmazlık Mahkemesi, bu yasal düzenlemenin yanı sıra, Anayasa Mahkemesi'nin 26.12.2013 tarihli, E.2013/68, K.2013/165 sayılı kararını da dikkate almıştır. Anayasa Mahkemesi bu kararında, KTK m.110'daki düzenlemenin Anayasa'ya aykırı olmadığına, yasa koyucunun haklı nedenler ve kamu yararının bulunması halinde idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlığın çözümünü adli yargıya bırakabileceğine hükmetmiştir. Yüksek Mahkeme, KTK m.110 ile yargı yolu belirsizliğinin giderilerek yeknesak bir usul belirlenmesinin ve davaların hızlandırılmasının kamu yararına olduğunu vurgulamıştır.

Bu kapsamlı değerlendirmeler sonucunda Uyuşmazlık Mahkemesi, karayollarında meydana gelen trafik kazaları nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde ADLİ YARGI'nın görevli olduğu sonucuna varmıştır. Dolayısıyla, Antakya'da veya Türkiye'nin herhangi bir yerinde, bir kamu idaresinin hizmet kusurundan kaynaklandığı iddia edilen trafik kazası zararlarına ilişkin tazminat davaları da dahil olmak üzere, KTK kapsamındaki tüm sorumluluk davaları adli yargı mercilerinde (Asliye Hukuk Mahkemeleri) görülecektir. Bu karar, mağdurların ve sigorta şirketlerinin doğru yargı merciine başvurarak zaman ve hak kaybı yaşamasının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Sigorta Şirketinin Rücu Hakkı ve Yasal Dayanakları

Uyuşmazlık Mahkemesi'nin yukarıda detaylandırılan kararına konu olan dava, bir sigorta şirketinin rücuen tazminat talebine dayanmaktadır. Rücu hakkı, sigorta hukukunda önemli bir kavram olup, sigortacının, sigortalısına ödediği tazminat miktarını, zarara sebep olan kusurlu üçüncü kişilerden talep etme hakkını ifade eder. Bu hak, temel olarak 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 1472. maddesinde düzenlenen halefiyet ilkesine dayanır. Bu maddeye göre, "Sigortacı, ödediği tazminat tutarınca, hukuken sigortalının yerine geçer." Yani, sigorta şirketi, sigortalısının zararını karşıladıktan sonra, sigortalısının sahip olduğu dava ve talep haklarını devralır ve bu hakları kusurlu üçüncü kişilere karşı kullanabilir.

Antakya'daki somut olayda sigorta şirketi, trafik kazasında hasar gören sigortalı aracın zararını karşılamış ve ardından kazaya sebep olan yol kusurundan dolayı sorumlu olduğunu düşündüğü Hatay Büyükşehir Belediyesi ve Hatsu'ya karşı rücu davası açmıştır. Sigorta şirketlerinin rücu hakkını kullanabilmesi için temel koşullar şunlardır:

• Geçerli bir sigorta sözleşmesinin bulunması.
• Sigorta sözleşmesi kapsamında bir rizikonun gerçekleşmiş olması (örneğin trafik kazası).
• Sigortacının, sigortalısına bu riziko nedeniyle bir tazminat ödemesi yapmış olması.
• Zararın meydana gelmesinde üçüncü bir kişinin (veya kurumun) kusurunun bulunması.

Rücu davaları da, KTK m.110 uyarınca adli yargıda görülür. Sigorta şirketleri, ödedikleri tazminatın yanı sıra, faiz ve yargılama giderlerini de kusurlu üçüncü kişilerden talep edebilirler. Ancak, sigortacının rücu hakkı sınırsız değildir. Örneğin, sigorta poliçesi genel ve özel şartlarında rücu hakkını kısıtlayan veya ortadan kaldıran hükümler bulunabilir. Ayrıca, 2918 sayılı KTK'nın 95. maddesi gibi özel kanun hükümleri de sigortacının rücu imkanlarını belirleyebilir. Örneğin, sürücünün alkollü olması, ehliyetsiz araç kullanması gibi durumlar, sigorta şirketine, ödediği tazminatı kendi sigortalısından veya onun mirasçılarından rücu etme hakkı tanıyabilir. Ancak, idarelerin hizmet kusuru gibi durumlarda, sigorta şirketi doğrudan kusurlu idareye rücu edecektir.

Antakya'da trafik kazası mağduru olan veya bu tür bir kazaya karışan sigortalıların, sigorta şirketlerinin rücu süreçleri hakkında bilgi sahibi olmaları, haklarını daha etkin bir şekilde korumalarına yardımcı olacaktır. Rücu davaları, genellikle karmaşık hukuki değerlendirmeler içerdiğinden, bu süreçte uzman bir avukattan destek almak önemlidir.

Yaralanmalı Trafik Kazalarında Tazminat Süreci ve Zamanaşımı

Antakya gibi yoğun trafik akışına sahip şehirlerde maalesef yaralanmalı trafik kazaları ile sıkça karşılaşılabilmektedir. Böyle bir durumda, kazazedenin ve yakınlarının yaşadığı fiziksel ve ruhsal travmanın yanı sıra, karmaşık bir hukuki süreç de başlamaktadır. Yaralanmalı bir trafik kazası sonucu uğranılan zararların tazmini, mağdurların en temel haklarından biridir. Bu süreç, kazanın oluş şeklinden başlayarak, tazminat miktarının belirlenmesine ve hak düşürücü sürelerin takibine kadar dikkatle yönetilmesi gereken birçok aşamayı içerir. Antakya'da trafik kazası mağduru olan kişilerin, haklarını tam ve eksiksiz bir şekilde alabilmeleri için bu sürece hakim olmaları büyük önem taşımaktadır.

Tazminat Talebinde İzlenecek Adımlar

Yaralanmalı bir trafik kazası sonrasında, tazminat sürecinin sağlıklı işleyebilmesi ve hak kayıplarının önlenebilmesi için atılması gereken bazı önemli adımlar bulunmaktadır:

1. Kaza Anı ve Sonrası İlk Müdahaleler:
   • Güvenlik Önlemleri: Öncelikle kendi güvenliğiniz ve başkalarının güvenliği için gerekli tedbirleri alın.
   • Sağlık Yardımı: Yaralı varsa derhal 112 Acil Servis'i arayarak tıbbi yardım isteyin.
   • Kolluk Kuvvetlerine Bildirim: Kaza maddi hasarlı olsa bile, özellikle yaralanma varsa mutlaka trafik polisine (155) veya jandarmaya (156) haber verilmeli ve kaza tespit tutanağı düzenlenmesi sağlanmalıdır. Bu tutanak, kusur oranlarının ve olayın oluş şeklinin belirlenmesinde kritik rol oynar.
2. Delillerin Toplanması:
   • Fotoğraf ve Video Kaydı: Kazanın oluş şeklini, araçların konumunu, hasar durumunu ve trafik işaretlerini gösteren fotoğraflar ve videolar çekin.
   • Tanık Bilgileri: Kazayı gören tanıklar varsa, isim, soyisim ve iletişim bilgilerini (telefon numarası, adres) alın. Tanık beyanları, uyuşmazlık durumunda önemli bir delil niteliği taşıyabilir.
   • Sürücü ve Araç Bilgileri: Kazaya karışan diğer sürücülerin ehliyet, ruhsat ve trafik sigortası poliçe bilgilerini (fotoğrafını çekerek veya not alarak) temin edin.
3. Sağlık Süreci ve Raporlama:
   • Detaylı Muayene ve Tedavi: En kısa sürede tam teşekküllü bir sağlık kuruluşuna başvurun. Tüm şikayetlerinizi eksiksiz bir şekilde doktorunuza iletin ve detaylı bir muayeneden geçin.
   • Adli Rapor: Yaralanmanızın adli bir vaka olduğunu belirterek doktorunuzdan adli rapor (kati veya geçici) almanız, yaralanmanın derecesini ve olası maluliyet durumunu resmi olarak belgelemeniz açısından önemlidir.
   • Tüm Belgelerin Saklanması: Tedavi sürecine ilişkin tüm doktor raporları, epikrizler, reçeteler, ilaç ve tıbbi malzeme faturaları, hastane yatış ve çıkış belgeleri gibi evrakları eksiksiz bir şekilde muhafaza edin. Bu belgeler, tedavi giderlerinizin tazmini için gereklidir.
4. Sigorta Şirketine Başvuru:
   • Kazaya karışan araçların Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) poliçelerini düzenleyen sigorta şirketlerine, kaza ve yaralanma bilgileriyle birlikte yasal süreler içinde başvuru yapılmalıdır.
5. Hukuki Destek Almak:
   • Trafik kazası tazminat süreci, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık bir alandır. Tazminat miktarının doğru hesaplanması, sigorta şirketleriyle müzakereler, dava sürecinin takibi ve hakların tam olarak korunabilmesi için alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak hayati önem taşır. Avukatınız, tüm süreci sizin adınıza yöneterek hak kaybı yaşamanızı önleyecektir.

Tazminat Miktarını Belirleyen Unsurlar

Yaralanmalı trafik kazalarında talep edilebilecek tazminat miktarı, birçok farklı faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu unsurlar, hem maddi hem de manevi zararları kapsar:

• Maddi Tazminat Kalemleri:

  • Tedavi Giderleri: Kaza nedeniyle yapılan tüm tedavi masrafları (doktor, hastane, ameliyat, ilaç, fizik tedavi, protez, tıbbi cihaz vb.) bu kapsama girer.
  • Geçici İş Göremezlik Tazminatı: Kişinin yaralanma nedeniyle çalışamadığı süre boyunca mahrum kaldığı kazanç kaybıdır. Bu hesaplamada, kişinin kaza öncesi net geliri esas alınır.
  • Sürekli İş Göremezlik (Maluliyet) Tazminatı: Kişinin yaralanma sonucu kalıcı bir sakatlık yaşaması durumunda, çalışma gücündeki azalma veya yitirme nedeniyle gelecekte uğrayacağı gelir kaybıdır. Maluliyet oranı, Adli Tıp Kurumu veya üniversite hastanelerinden alınacak raporlarla belirlenir. Bu hesaplamada kişinin yaşı, kalan aktif ve pasif çalışma süresi, geliri ve maluliyet oranı gibi faktörler dikkate alınır. TRH 2010 Yaşam Tablosu gibi aktüeryal tablolar bu hesaplamalarda sıklıkla kullanılır.
  • Bakıcı Giderleri: Yaralanan kişinin, iyileşme sürecinde veya kalıcı sakatlık durumunda başkasının bakımına muhtaç kalması halinde, bu bakım için yapılan veya yapılması gereken masraflardır.
  • Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar: Özellikle genç yaşta ağır yaralanan kişilerin, mesleki kariyerlerinde veya eğitim hayatlarında meydana gelen olumsuz etkiler nedeniyle uğradıkları zararlardır.

• Manevi Tazminat:

  • Yaralanmalı trafik kazası nedeniyle kişinin yaşadığı bedensel ve ruhsal acı, elem, keder ve yaşama sevincindeki azalma gibi manevi zararların karşılığı olarak talep edilir.
  • Manevi tazminatın miktarını belirleyecek kesin bir matematiksel formül yoktur. Hakim, olayın özelliklerini (kazanın oluş şekli, tarafların kusur durumu, yaralanmanın ağırlığı, kalıcı izler, mağdurun yaşı, sosyal ve ekonomik durumu, tedavi süreci) dikkate alarak hakkaniyete uygun bir miktar takdir eder. Ağır bedensel zararlarda veya uzuv kaybı gibi durumlarda manevi tazminat miktarı daha yüksek olabilir.

• Diğer Etkenler:

  • Kusur Oranı: Tazminat miktarının belirlenmesinde en önemli faktörlerden biri tarafların kazadaki kusur oranlarıdır. Mağdurun kendi kusuru (müterafik kusur) varsa, tazminat miktarında bu oranda indirim yapılır.
  • Sigorta Limitleri: Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) poliçelerinde belirlenen teminat limitleri, sigorta şirketinin ödeyeceği azami miktarı gösterir. Ancak bu limitler, zararın tamamını karşılamaya yetmeyebilir. Bu durumda, aşan kısım için diğer sorumlulara (sürücü, araç işleteni) başvurulabilir.

Hak Kaybını Önlemek İçin Zamanaşımı Süreleri

Trafik kazası tazminat davalarında hak kaybı yaşamamak için zamanaşımı sürelerine dikkat etmek hayati önemdedir. Zamanaşımı, kanunda belirtilen süreler içinde hakkın kullanılmaması durumunda, o hakkın dava yoluyla talep edilebilme imkanının ortadan kalkması anlamına gelir. Yaralanmalı trafik kazalarından doğan tazminat talepleri için geçerli olan başlıca zamanaşımı süreleri şunlardır:

1. Genel Zamanaşımı Süreleri:

   • 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK) Madde 109/1 uyarınca, motorlu araç kazalarından doğan maddi ve bedensel zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
   • Benzer şekilde, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 72'de haksız fiillerden doğan tazminat istemleri için, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacağı düzenlenmiştir.

2. Uzamış (Ceza) Zamanaşımı Süreleri:

   • KTK Madde 109/2 ve TBK Madde 72'nin son fıkrası, tazminat davasının, cezayı gerektiren bir fiilden doğmuş olması ve ceza kanununun bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmesi halinde, bu uzun sürenin tazminat talepleri için de uygulanacağını belirtir. Bu durum, "uzamış zamanaşımı" veya "ceza zamanaşımı" olarak adlandırılır.
   • Yaralanmalı trafik kazaları, genellikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında "taksirle yaralama" suçunu oluşturur. TCK Madde 66'da düzenlenen dava zamanaşımı süreleri, suçun niteliğine göre değişir.
     • Eğer trafik kazası sonucunda sadece yaralanma meydana gelmişse ve olay taksirle yaralama suçunu oluşturuyorsa, bu suç için TCK'da öngörülen temel dava zamanaşımı süresi genellikle 8 yıldır. Dolayısıyla, yaralanmalı trafik kazasından kaynaklanan tazminat davası, kaza tarihinden itibaren 8 yıl içinde açılabilir.
     • Eğer trafik kazası sonucunda ölüm meydana gelmişse veya hem ölüm hem de yaralanma varsa (taksirle ölüme neden olma veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma gibi durumlar), ceza zamanaşımı süresi daha uzun olup, genellikle 15 yıldır. Bu durumda, tazminat davası da bu 15 yıllık süre içinde açılabilir.

   Önemli Not: Uzamış ceza zamanaşımı süreleri, sadece sürücüye karşı değil, aynı zamanda araç işletenine ve sigorta şirketine karşı açılacak tazminat davaları için de geçerlidir. Yargıtay'ın yerleşik içtihatları bu yöndedir.

Zamanaşımı sürelerinin başlangıcı, kesilmesi veya durması gibi teknik detaylar ve somut olaya uygulanacak sürenin tespiti hukuki uzmanlık gerektirir. Bu nedenle, bir trafik kazası sonrasında vakit kaybetmeden bir avukata danışmak, haklarınızın zamanaşımına uğramadan korunması açısından kritik öneme sahiptir. Antakya'da bir kaza geçirmeniz durumunda, yerel dinamiklere ve güncel yargı uygulamalarına hakim bir hukuk profesyonelinden destek almanız, sürecin lehinize sonuçlanmasına katkı sağlayacaktır.

Trafik Kazası Tazminatlarının Hesaplanması ve Sigorta Limitleri

Antakya'da veya Türkiye'nin herhangi bir yerinde meydana gelen trafik kazaları, mağdurlar için hem bedensel hem de ruhsal açıdan zorlayıcı bir sürecin başlangıcı olabilir. Bu sürecin önemli bir parçasını da uğranılan zararların tazmini oluşturur. Trafik kazası tazminatlarının hesaplanması, birçok farklı faktörün dikkate alındığı karmaşık bir süreç olup, sigorta şirketlerinin belirlediği teminat limitleri de bu süreçte önemli bir rol oynamaktadır. Bu bölümde, maddi ve manevi tazminatların nasıl hesaplandığına, sigorta limitlerinin ne anlama geldiğine ve avukatlık ücretlerinin nasıl belirlendiğine dair temel bilgileri bulabilirsiniz.

Maddi Tazminat Hesaplama Kriterleri

Maddi tazminat, trafik kazası sonucu ortaya çıkan somut ve ölçülebilir zararların karşılanmasını amaçlar. Bu zararlar arasında tedavi giderleri, ilaç masrafları, hastane ve ameliyat ücretleri, fizik tedavi seansları, kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından veya yitirilmesinden doğan kayıplar ve araçta meydana gelen hasar, onarım bedeli ile değer kaybı gibi kalemler yer alır. Maddi tazminat miktarının belirlenmesinde aşağıdaki temel kriterler göz önünde bulundurulur:

• Kusur Oranı: Kazanın meydana gelmesindeki tarafların sorumluluk yüzdesidir. Kaza tespit tutanağı, bilirkişi raporları ve nihayetinde mahkeme kararı ile belirlenir. Mağdurun kusur oranı ne kadar düşükse, alabileceği tazminat miktarı o denli yüksek olabilir.
• Maluliyet Oranı: Kalıcı bir sakatlık durumu söz konusu olduğunda, yetkili sağlık kuruluşlarından alınan sağlık kurulu raporları ile belirlenen iş gücü kaybı oranıdır. Bu oran, özellikle sürekli iş göremezlik tazminatının hesaplanmasında temel bir veridir.
• Yaş: Mağdurun kaza tarihindeki yaşı, hem aktif çalışma hayatı beklentisi hem de pasif dönemdeki (emeklilik sonrası) yaşam süresi (bakiye ömür) hesaplamalarında dikkate alınır.
• Gelir Seviyesi: Mağdurun kaza öncesindeki düzenli ve belgelenebilir net geliri, kazanç kaybı ve destekten yoksun kalma tazminatlarının hesaplanmasında önemli bir faktördür. Gelirin belgelenemediği durumlarda genellikle asgari ücret üzerinden hesaplama yapılır.
• Aktüeryal Hesaplamalar ve Yaşam Tabloları: Özellikle kalıcı sakatlık ve ölüm durumlarında geleceğe yönelik kayıpların hesaplanması için aktüerya uzmanları tarafından özel hesaplama yöntemleri kullanılır. Bu hesaplamalarda, kişilerin ortalama yaşam sürelerini gösteren tablolar esas alınır. Yargıtay kararlarında ve uygulamada, Türkiye'nin demografik yapısına ve yaşam beklentisine daha uygun olduğu kabul edilen TRH 2010 Yaşam Tablosu giderek daha yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Geçmişte daha sık başvurulan PMF 1931 Yaşam Tablosu ise günümüzde daha az tercih edilmektedir.

Bu kriterlerin yanı sıra, tedavi süresince yapılan belgelenmiş tüm masraflar, bakıcı giderleri gibi unsurlar da maddi tazminatın kapsamına dahil edilir.

Manevi Tazminatın Takdiri

Manevi tazminat, trafik kazası nedeniyle mağdurun veya vefat durumunda yakınlarının yaşadığı elem, keder, acı, ıstırap, ruhsal çöküntü ve yaşam zevkinin azalması gibi manevi zararların bir nebze olsun hafifletilmesini amaçlar. Maddi tazminattan farklı olarak, manevi tazminatın hesaplanmasında kesin ve matematiksel bir formül bulunmamaktadır.

Manevi tazminat miktarı, hakim tarafından olayın özellikleri dikkate alınarak takdir edilir. Hakim, kararını verirken şu gibi unsurları değerlendirir:

• Kazanın meydana geliş şekli ve ağırlığı,
• Tarafların kusur durumu,
• Mağdurun yaşı, sosyal ve ekonomik durumu,
• Uğranılan bedensel zararın (yaralanma, sakatlık) niteliği ve ciddiyeti,
• Yaşanan acı ve ıstırabın derecesi,
• Mağdurun ve yakınlarının (ölüm halinde) olaydan etkilenme düzeyi,
• Ülkenin ekonomik koşulları ve paranın satın alma gücü.

Ölümlü trafik kazalarında, ölen kişinin eşi, çocukları, anne-babası gibi yakınları, duydukları derin üzüntü ve acı nedeniyle manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir. Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere, manevi tazminatın zenginleşme aracı olmaması, ancak caydırıcı ve tatmin edici bir miktarda olması gerektiği vurgulanır. Uygulamada, manevi tazminat miktarları kazanın özelliklerine göre büyük farklılıklar gösterebilmektedir.

Zorunlu Trafik Sigortası (ZMMS) Teminat Limitleri

Türkiye'de karayollarında seyreden motorlu araçlar için Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS), yani trafik sigortası yaptırmak kanuni bir zorunluluktur. Bu sigorta, kaza sonucu üçüncü kişilere verilen bedensel ve maddi zararları, poliçede belirtilen limitler dahilinde karşılar.

Tazminat hesaplamaları sonucunda ortaya çıkan miktar ne olursa olsun, sigorta şirketinin sorumluluğu, kaza tarihindeki poliçede yer alan teminat limitleriyle sınırlıdır. Bu limitler, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından her yıl güncellenir ve araç türüne göre farklılık gösterebilir. Örneğin, 2025 yılı itibarıyla ZMMS poliçelerinde kişi başına sakatlanma ve ölüm teminat limiti 2.700.000 TL, araç başına maddi zarar teminat limiti ise 300.000 TL gibi rakamlara ulaşabilmektedir. Ancak bu rakamlar örnek teşkil etmekte olup, güncel ve kesin limitler için ilgili dönemin sigorta poliçesi ve mevzuatına bakılmalıdır.

Eğer hesaplanan tazminat miktarı, sigorta şirketinin poliçedeki teminat limitini aşıyorsa, aşan kısım için mağdur, kazada kusurlu olan araç sürücüsüne, araç sahibine veya işletenine karşı ayrıca talepte bulunma hakkına sahiptir.

Avukatlık Ücretinin Belirlenmesi

Trafik kazası tazminat davaları, hukuki ve teknik bilgi gerektiren, karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle, mağdurların hak kaybına uğramamaları ve hak ettikleri tazminatı alabilmeleri için alanında uzman bir avukattan hukuki destek almaları büyük önem taşır.

Avukatlık ücreti, avukat ile müvekkil arasında serbestçe kararlaştırılır ve genellikle yazılı bir avukatlık sözleşmesi ile belirlenir. Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl yayınlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi, avukatların alabileceği en düşük ücreti belirler; ancak tazminat davalarında genellikle bu tarifenin üzerinde bir ücretlendirme söz konusu olur. Avukatlık ücretini etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

• Davanın türü ve niteliği (maddi tazminat, manevi tazminat, destekten yoksun kalma vb.),
• Talep edilen veya kazanılması beklenen tazminat miktarı (genellikle tazminatın %10 ila %25'i arasında bir oran olarak kararlaştırılabilir),
• Davanın zorluk derecesi, harcanacak emek ve zaman,
• Davanın görüleceği mahkeme ve bulunduğu aşama.

Birçok avukat, trafik kazası tazminat davalarında "başarıya endeksli" bir ücretlendirme modeli benimseyebilir; yani dava kazanıldığında ve tazminat tahsil edildiğinde anlaşılan oranda bir vekalet ücreti alınır. Uzlaşma (sulh) ile sonuçlanan durumlarda da genellikle anlaşılan oran üzerinden ücret hesaplanır. Mağdurların, avukatlık ücreti konusunu sürecin en başında avukatlarıyla net bir şekilde konuşmaları ve yazılı bir sözleşme yapmaları, ileride yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesi açısından önemlidir.

Trafik Kazalarında Sigorta Sorumluluğu, Hukuki Süreç ve Önemli Yargı Kararları

Antakya ve Türkiye genelinde meydana gelen trafik kazaları, maalesef sıklıkla karşılaşılan ve hukuki açıdan karmaşık süreçleri beraberinde getiren olaylardır. Kazazedelerin haklarını tam ve eksiksiz bir şekilde alabilmeleri için sigorta şirketlerinin sorumluluklarını, hukuki sürecin işleyişini ve bu alandaki emsal yargı kararlarını bilmeleri büyük önem taşımaktadır. Bu bölümde, Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası'nın (ZMMS) kapsamından sigortacının rücu koşullarına, sigortasız araç kazalarında devreye giren Güvence Hesabı'ndan önemli mahkeme kararlarına kadar birçok konuyu detaylı bir şekilde ele alacağız.

ZMMS Poliçesi ve Kapsamı

Türkiye'de trafiğe çıkan her motorlu araç için yapılması zorunlu olan Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS), trafik kazaları sonucunda üçüncü kişilere verilen zararları teminat altına alan bir sigorta türüdür. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun (KTK) 85. maddesi, motorlu araç işletenlerini bu sigortayı yaptırmakla yükümlü kılar. Bu zorunluluk, trafikte can ve mal güvenliğini sağlamayı ve kaza mağdurlarının zararlarının karşılanmasını amaçlar.

ZMMS poliçesi temel olarak aşağıdaki zararları karşılar:

• Maddi Zararlar: Kazaya karışan diğer araç veya araçlarda meydana gelen hasarlar, üçüncü kişilere ait mallara verilen zararlar bu kapsamdadır.
• Bedensel Zararlar: Kaza sonucu üçüncü kişilerin yaralanması durumunda tedavi giderleri, geçici veya kalıcı iş göremezlik tazminatları ve ölüm halinde defin giderleri ile destekten yoksun kalma tazminatları ZMMS teminatı altındadır.

Her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen ZMMS teminat limitleri, sigorta şirketinin kaza başına ve kişi başına ödeyeceği azami tazminat miktarını gösterir. Örneğin, 2025 yılı için belirlenen limitler çerçevesinde kişi başına sakatlanma ve ölüm teminatı 2.700.000 TL, araç başına maddi zarar teminatı ise 300.000 TL gibi rakamlara ulaşabilmektedir (Bu limitler her yıl güncellenir ve araç türüne göre değişiklik gösterebilir). Unutulmamalıdır ki, ZMMS genellikle kazaya neden olan sigortalı aracın kendi sürücüsünün veya aracının uğradığı zararları değil, kusurlu eylemiyle zarar verdiği üçüncü şahısların zararlarını karşılar. Sigortalının kendi aracındaki hasarlar için Kasko sigortası devreye girer. Manevi tazminat talepleri ise ZMMS kapsamında doğrudan karşılanmaz; bu tür taleplerin kazada kusurlu olan taraflara karşı ayrıca dava yoluyla ileri sürülmesi gerekmektedir.

Sigortacının Rücu Hakkı ve Koşulları

Sigorta şirketleri, ZMMS poliçesi kapsamında üçüncü kişilere ödedikleri tazminatı, belirli şartların varlığı halinde, sigorta ettirene veya kazada kusurlu olan sürücüye geri dönerek talep etme hakkına sahiptir. Bu hakka rücu hakkı denir. Rücu hakkının kullanılabilmesi için sigorta sözleşmesinde ve ilgili mevzuatta belirtilen koşulların oluşması gerekir. KTK m.95 ve ZMMS Genel Şartları, sigortacının hangi hallerde rücu hakkını kullanabileceğine dair genel çerçeveyi çizer.

Yargıtay kararları, rücu hakkının sınırlarını ve uygulama koşullarını netleştirmede önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin E. 2015/17172, K. 2018/9813 sayılı kararında vurgulandığı üzere, sigortacının sigortalısına rücu edebilmesi için sadece sürücünün kaza sonrası olay yerini terk etmesi yeterli değildir; bu terk eyleminin aynı zamanda zararın artmasına da neden olması gerekmektedir. Zararın artmasına bir katkısı olmayan salt olay yerini terk, tek başına sigortacıya rücu hakkı vermez.

Sigortacının rücu hakkını kullanabileceği başlıca durumlar şunlardır:

• Sürücünün aracı alkollü veya uyuşturucu madde etkisi altında kullanması,
• Sürücünün geçerli bir ehliyete sahip olmaması veya ehliyetinin kullandığı araç türüne uygun olmaması,
• Kazanın kasti bir hareket veya ağır kusur sonucu meydana gelmesi,
• Aracın çalınmış veya gasp edilmiş olması durumunda, sigortalının bu durumda bir kusurunun bulunması,
• Aracın ruhsatında belirtilen taşıma kapasitesinden fazla yolcu veya yük taşınması nedeniyle kazanın meydana gelmesi veya zararın artması,
• Sigortalının kaza sonrası derhal sigorta şirketine bildirimde bulunmaması ve bu nedenle zararın artması gibi durumlar.

Bu koşulların varlığını ispat yükü sigorta şirketine aittir.

Sigortasız Araç Kazalarında Güvence Hesabı

Trafikte sigortasız bir aracın kazaya karışması veya kazaya neden olan aracın tespit edilememesi (hit-and-run) gibi durumlarda mağdurların zararlarının karşılanması amacıyla Güvence Hesabı kurulmuştur. Güvence Hesabı, sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak, bu tür zor durumlarda mağdurların korunmasını hedefler.

Güvence Hesabı'nın devreye girdiği başlıca durumlar şunlardır:

• Kazaya neden olan aracın ZMMS poliçesinin bulunmaması,
• Kazaya neden olan aracın tespit edilememesi (örneğin, çarpıp kaçan araçlar),
• Sigorta şirketinin mali bünye zaafiyeti (iflası) nedeniyle tazminat ödeyememesi,
• Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazalarda, işletenin sorumlu tutulamadığı haller.

Güvence Hesabı genellikle bedensel zararları (tedavi giderleri, sakatlık tazminatı, destekten yoksun kalma tazminatı) karşılar. Maddi zararların karşılanması ise belirli şartlara ve limitlere tabi olabilir. Mağdurların, zararlarının tazmini için gerekli belgelerle birlikte Güvence Hesabı'na başvurmaları gerekmektedir.

Emsal Mahkeme ve Yargıtay Kararları

Trafik kazası tazminat davalarında, kanun hükümlerinin yanı sıra Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri tarafından verilen emsal kararlar da büyük önem taşır. Bu kararlar, kanun maddelerinin yorumlanmasında ve benzer olaylarda nasıl bir yol izleneceği konusunda yol göstericidir.

Örneğin, zamanaşımı süreleri konusunda Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin E. 2016/5493 sayılı kararı dikkate değerdir. Bu kararda, tek taraflı ve ölümlü bir trafik kazasında, sürücünün eyleminin aynı zamanda Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 179/2. maddesinde düzenlenen trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu oluşturması nedeniyle, tazminat davasında 2 yıllık genel zamanaşımı süresi yerine, TCK uyarınca daha uzun olan 8 yıllık ceza zamanaşımı süresinin uygulanacağına hükmedilmiştir. Bu, özellikle yaralanmalı ve ölümlü kazalarda mağdurların hak arama süresini uzatan önemli bir içtihattır.

Sağlık giderlerinin karşılanması konusunda ise İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi'nin E. 2019/3421, K. 2020/255 sayılı kararı öne çıkmaktadır. Bu kararda, ZMMS Genel Şartları'nda yer alan ve sağlık giderleri teminatının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sorumluluğunda olduğuna ve bu nedenle sigorta şirketleri ile Güvence Hesabı'nın sorumluluğunun sona erdiğine dair ifadenin, KTK'nın 98. maddesinde bu yönde bir değişiklik yapılmadığı için kadük (hükümsüz) kaldığı belirtilmiştir. Dolayısıyla, bu karar ışığında sigorta şirketlerinin belgesiz sağlık giderleri, geçici bakıcı giderleri ve geçici iş göremezlik tazminatı gibi KTK m.98 kapsamı dışında kalan teminatlar bakımından sorumluluklarının devam ettiği kabul edilmektedir.

Bu emsal kararlar, Antakya'daki trafik kazası tazminat davalarında da avukatlar ve mahkemeler için önemli birer referans noktasıdır. Yargı kararları, kusur oranlarının belirlenmesi, tazminat hesaplama yöntemleri (örneğin TRH 2010 Yaşam Tablosu'nun kullanımı), manevi tazminat miktarlarının takdiri gibi birçok teknik konuda uygulamaya ışık tutmaktadır.

Antakya'da veya Türkiye'nin herhangi bir yerinde trafik kazası sonucu mağduriyet yaşayan kişilerin, tazminat haklarını doğru ve etkin bir şekilde kullanabilmeleri için karmaşık hukuki süreçleri iyi bilmeleri gerekmektedir. Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Antakya özelindeki bir davada adli yargının görevli olduğuna işaret etmesi, yargı yolunun belirlenmesi açısından önemli bir örnektir. Yaralanmalı veya maddi hasarlı kazalarda talep edilebilecek tazminat türleri, bu tazminatların hesaplanmasında kullanılan TRH 2010 gibi yaşam tabloları, sigorta şirketlerinin ZMMS poliçesi kapsamındaki sorumlulukları, zamanaşımı süreleri ve Güvence Hesabı'nın rolü gibi pek çok detay, hak kaybı yaşanmaması adına titizlikle incelenmelidir. Yargıtay'ın ve Bölge Adliye Mahkemeleri'nin emsal kararları, bu süreçlerde yol gösterici niteliktedir. Tüm bu bilgiler ışığında, trafik kazası mağdurlarının, haklarını en doğru şekilde arayabilmeleri ve sürecin karmaşıklığı içinde kaybolmamaları için mutlaka trafik kazası tazminatları konusunda uzman bir avukattan hukuki destek almaları hayati önem taşımaktadır. Profesyonel bir yardım, adil bir tazminat alınmasının ve hak kayıplarının önlenmesinin en güvenli yoludur.