Türkiye'de amatör futbolcu olarak haklarınızı biliyor musunuz? Lisans alma, transfer yapma, yaş kategorilerine göre oynama kuralları ve TFF'nin güncel düzenlemeleri hakkında tüm detaylar bu yazıda. Amatör futbolcuların yasal güvenceleri ve uyuşmazlık çözüm yolları hakkında bilinçlenin.

Amatör Futbolcu Lisans ve Tescil İşlemlerinin Temel Esasları

Türkiye'de futbolun tabanını oluşturan ve genç yeteneklerin keşfedildiği en önemli platformlardan biri amatör futboldur. Bu ekosistemin sağlıklı işleyebilmesi, futbolcuların haklarının korunması ve müsabakaların düzenli bir şekilde yürütülebilmesi için Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) tarafından belirlenen kurallar büyük önem taşır. Bu kuralların başında ise amatör futbolcuların lisans ve tescil işlemleri gelmektedir. Bu bölümde, amatör futbolcu lisans ve tescil işlemlerinin temel esasları, ilgili talimatlar ve güncel düzenlemeler ışığında detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Genel Hükümler ve Tanımlar

Amatör futbolcuların lisans ve transfer süreçlerini düzenleyen temel belge, Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'dır. Bu talimat, 11 Ağustos 2006 Tarih ve 26256 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, amatör futbolun gelişmesini sağlamak ve futbol müsabakalarına katılacak kulüpler ile amatör futbolcuların uyacağı esasları belirlemeyi amaçlar. Talimatın yasal dayanağı ise 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve TFF Ana Statü hükümleridir.

Bu talimat kapsamında bazı temel tanımlar öne çıkmaktadır:

• Federasyon: Türkiye Futbol Federasyonu (TFF).
• Amatör Futbolcu: Futbol faaliyetleri kapsamında, zorunlu giderler (konaklama, malzeme, sigorta, antrenman vb.) dışında herhangi bir ücret almayan futbolcuyu ifade eder. Bu tanım, amatör futbolcuyu profesyonel futbolcudan ayıran temel unsurdur.
• Lisans: Amatör futbolcuların resmi müsabakalara katılabilmeleri için Federasyon tarafından verilen ve futbolcunun belirli bir kulübe tescilli olduğunu gösteren onaylı belgedir.
• Transfer: Bir futbolcunun mevcut kulübünden ayrılarak yeni bir kulübe tescil edilmesi işlemidir.
• Transfer ve Tescil Dönemi: Federasyon tarafından her sezon için belirlenen ve futbolcuların transfer ile tescil işlemlerinin yapılabileceği zaman aralığıdır.

Bu tanımlar, talimatın doğru anlaşılması ve uygulanması için kritik öneme sahiptir. Amatör futbolun ruhunu korumak adına, futbolcuların sadece oyun sevgisi ve gelişimi için sahada yer alması, maddi bir beklenti içinde olmaması esastır.

Lisans Zorunluluğu ve İlk Kez Lisans (Filiz Lisans) Çıkarma

Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 5. Maddesi, "AMATÖR FUTBOLCULARIN TESCİL VE LİSANS ZORUNLULUĞU" başlığını taşır. Bu maddeye göre, bir kulübün bünyesindeki amatör futbolcuların futbol faaliyetlerine ve resmi müsabakalara katılabilmeleri için mutlaka lisans almaları ve her sezon bu lisanslarını vize ettirmeleri zorunludur. Lisans işlemleri, TFF'nin ilgili Bölge Müdürlükleri tarafından yürütülür. Olası anlaşmazlıklarda ise Federasyonun bilgisayar kayıtları ve başvuru esnasında sunulan belgeler esas alınır. Lisans işlemlerinde futbolcunun biyolojik yaşı dikkate alınır ve TFF, gerekli gördüğü durumlarda futbolcudan kemik yaşının tespiti için tarama isteyebilir.

Futbol hayatına ilk adımı atacak bireyler için ise ilk kez lisans çıkarma (filiz lisans) süreci söz konusudur. Talimatın 6. Maddesi bu işlemleri düzenler. Filiz lisans çıkartma yaşı ve tescil işlemleriyle ilgili detaylar her sezon Federasyon tarafından ilan edilir. Filiz lisans başvurusu için genel olarak şu belgeler talep edilir:

• Kulüp ve futbolcu tarafından imzalanmış taahhütname.
• Futbolcu 18 yaşından küçük ise velisi veya vasisi tarafından imzalanmış noter tasdikli muvafakatname.
• Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi.
• İki adet güncel fotoğraf.
• Tam teşekküllü bir sağlık kuruluşundan alınmış, futbol oynamasına engel bir durumu olmadığını belirten fotoğraflı sağlık raporu.
• Federasyon tarafından belirlenen lisans ücretinin yatırıldığına dair dekont.

Bu madde, zaman içinde güncellenmiş olup, en son 09.08.2023 tarih ve 12 sayılı TFF Yönetim Kurulu Kararı ile değişikliklere uğramıştır. Bu tür güncellemeler, süreçlerin daha etkin ve günün koşullarına uygun yürütülmesini amaçlar. Filiz lisans, bir futbolcunun TFF sistemine ilk kez kaydedilmesi anlamına gelir ve amatör futbol kariyerinin resmi başlangıcını oluşturur.

Lisans Vize İşlemleri ve Sonuçları

Amatör futbolcuların, her sezon başında lisanslarını yenilemeleri, yani vize yaptırmaları gerekmektedir. Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 7. Maddesi vize işlemlerini düzenler. Vize işlemi, futbolcunun o sezon için de futbol oynamaya uygun olduğunun ve ilgili kulüple bağının devam ettiğinin bir teyididir. Vize işlemleri için genellikle şu belgeler istenir:

• Futbolcunun mevcut lisansı.
• Sağlık beyanı (18 yaşından küçükler için velisinin de imzasıyla).
• Taahhütnameler (18 yaşından küçükler için futbolcu, veli ve kulüp; 18 yaşından büyükler için futbolcu ve kulüp tarafından imzalanmış).
• Federasyon tarafından belirlenen vize ücretinin yatırıldığına dair dekont.

Vize işlemleriyle ilgili hükümler de, tıpkı filiz lisans işlemlerinde olduğu gibi, 09.08.2023 tarih ve 12 sayılı TFF Yönetim Kurulu Kararı ile güncellenmiştir. Ayrıca, bu maddenin bazı bentleri daha önceki tarihlerde, örneğin 20.12.2019 tarih ve 18 sayılı TFF Yönetim Kurulu Kararı ile de değişikliğe uğramıştır. Bu değişiklikler genellikle sağlık beyanları, taahhütnameler ve diğer prosedürel detayları kapsayabilir.

Vize işlemlerinin aksatılmasının ise önemli sonuçları bulunmaktadır. Talimatın 7. Maddesinin 3. Fıkrası bu konuda net bir hüküm içerir: "Aralıksız iki sezon lisans vizesini yaptırmayan futbolcunun kulübü ile olan tescili Federasyon tarafından iptal edilir ve futbolcu serbest kalır." Bu durum, futbolcunun mevcut kulübüyle olan bağının resmen sona ermesi ve herhangi bir bedel ödemeksizin başka bir kulübe transfer olabilmesi anlamına gelir. Bu, bazı futbolcular için yeni bir başlangıç fırsatı sunarken, kulüpler için ise planlamalarında dikkate almaları gereken bir husustur. Daha önce 15.03.2011 tarih ve 102 sayılı TFF Yönetim Kurulu Kararı ile bu maddenin 4. fıkrasının yürürlükten kaldırıldığı da talimatın geçmiş değişiklikleri arasında yer almaktadır.

Amatör futbolcuların lisans ve tescil süreçlerine hakim olmaları, haklarını bilmeleri ve yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeleri, futbol kariyerlerinin sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için elzemdir. Bu temel işlemler, amatör futbolun düzenli ve adil bir yapıda devam etmesinin de güvencesidir.

Amatör Futbolcu Transfer Hakları, Yükümlülükleri ve Özel Durumlar

Amatör futbolcuların kariyerlerindeki önemli dönemeçlerden biri de kulüp değişiklikleri, yani transfer süreçleridir. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) tarafından yayınlanan Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı, bu süreçlerde futbolcuların haklarını, kulüplerin yükümlülüklerini ve izlenmesi gereken prosedürleri net bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu bölümde, amatör futbolcuların yaş gruplarına göre değişen transfer koşulları, uluslararası arenada ve yabancı uyruklu statüsünde futbol oynama imkanları ile askerlik, kulüp değişiklikleri gibi özel durumlarda sahip oldukları haklar detaylı bir şekilde incelenecektir. Bu kuralları bilmek, amatör futbolcuların mağduriyet yaşamasının önüne geçerek futbol hayatlarını daha bilinçli yönetmelerine olanak tanır.

Yaş Gruplarına Göre Transfer Koşulları ve Katkı Payı

Amatör futbolcuların transfer süreçleri, özellikle yaş faktörüne bağlı olarak farklılık göstermektedir. TFF'nin Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 8. Maddesi, bu konudaki temel çerçeveyi çizmektedir.

18 Yaşından Küçük Futbolcuların Transferi: Reşit olmayan, yani 18 yaşını doldurmamış amatör futbolcuların transfer olabilmeleri için temel şart, hem önceki kulübünün yazılı muvafakati hem de velisinin (veya vasisinin) yazılı izninin bulunmasıdır. Bu çifte onay mekanizması, genç futbolcuların haklarının korunması ve gelişimlerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi amacını taşır. Ancak, bu kuralın bir istisnası bulunmaktadır: Eğer bir kulüp, 19 yaş ve altı kategorilerindeki lig müsabakalarını tamamlamadan ligden çekilir veya TFF kararıyla ligden düşürülürse, bu kulüpte tescilli olan ve 18 yaşını doldurmamış futbolcular, kulüp muvafakatnamesi aranmaksızın başka bir kulübe transfer olma hakkına sahip olurlar. Bu düzenleme, kulübün yaşadığı idari sorunların genç futbolcuların kariyerlerini olumsuz etkilemesinin önüne geçmeyi hedefler.

18 Yaşını Tamamlamış Futbolcuların Transferi ve Katkı Payı: 18 yaşını tamamlamış amatör futbolcular için transfer süreci daha esnektir. Bu futbolcular, mevcut kulüplerinin muvafakati aranmaksızın başka bir kulübe transfer olabilirler. Bu serbesti, futbolcuların kariyerlerinde kendi tercihlerini yapabilmelerine olanak tanır. Ancak, bu serbestiye bir katkı payı uygulaması eşlik eder. Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 8. Maddesi (a) bendi, 2. fıkrası uyarınca, 18 yaşını doldurmuş bir futbolcu, 25 yaşını tamamlayana kadar yapacağı her transferde, yeni kulübü eski kulübüne TFF tarafından her sezon için belirlenen miktarda bir katkı payı ödemekle yükümlüdür. Bu katkı payı, futbolcuyu yetiştiren kulübün emeklerinin bir nebze de olsa karşılığını bulmasını amaçlar. Futbolcu 25 yaşını tamamladıktan sonra yapacağı transferlerde ise herhangi bir katkı payı ödenmez. Benzer şekilde, kulüplerin yerel liglerden kendi istekleriyle çekilmeleri veya TFF kararıyla düşürülmeleri durumunda, bu kulüplerde tescilli olan ve 18 yaşını doldurmuş futbolcular, herhangi bir katkı payı ödemeksizin başka bir kulübe transfer yapma hakkına kavuşurlar.

Genel Transfer Kuralları: Bir futbolcu, aynı futbol sezonu içerisinde en fazla iki kulübe tescil edilebilir. Eğer bir futbolcu sezon içinde ikinci kez transfer olacaksa, bu ikinci transferde yaşına bakılmaksızın mevcut kulübünün muvafakati aranır. Transfer işlemlerinin resmiyet kazanması için TFF tarafından belirlenen transfer ücretinin yatırılması ve nüfus cüzdanı, sağlık beyanı, muvafakatnameler (gerektiğinde), katkı payı dekontu (gerektiğinde) ve Amatör Spor Kulüpleri Federasyonu (ASKF) referans belgesi gibi belgelerin eksiksiz olarak sunulması zorunludur.

Uluslararası Transferler ve Yabancı Uyruklu Futbolcuların Tescili

Amatör futbolcuların kariyer hedefleri sadece ulusal sınırlarla kısıtlı olmayabilir. Uluslararası transferler ve yabancı uyruklu futbolcuların Türkiye'de oynaması konuları da TFF talimatlarıyla düzenlenmiştir.

Uluslararası Transferler: Bir amatör futbolcunun yurt dışındaki bir kulübe transfer olması veya yurt dışından Türkiye'deki bir amatör kulübe gelmesi durumunda, Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 9. Maddesi devreye girer. Bu maddeye göre, uluslararası amatör futbolcu transferlerinde FIFA'nın Oyuncuların Statüsü ve Transferi Talimatı (FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players) hükümleri uygulanır. Transferin gerçekleşebilmesi için futbolcunun eski federasyonundan yeni federasyonuna Uluslararası Transfer Sertifikası (International Transfer Certificate - ITC) düzenlenmesi şarttır. ITC işlemleri için TFF'ye resmi başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Yabancı Uyruklu Futbolcuların Tescili: Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 10. Maddesi, yabancı uyruklu amatör futbolcuların Türkiye'deki kulüplere tescil, vize ve transfer işlemlerini düzenler. Bu maddeye göre, amatör futbol kulüpleri, Türkiye’de en az bir yıl süreli oturma izni almış olmaları kaydıyla en çok iki (2) yabancı uyruklu futbolcuyu kadrolarına katabilir ve tescil ettirebilirler. Yabancı uyruklu bir futbolcunun uluslararası transferi söz konusu olduğunda FIFA kuralları, Türkiye içindeki bir amatör kulüpten başka bir amatör kulübe transferi durumunda ise mevcut Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı hükümleri uygulanır. Önemli bir detay da, profesyonel statüden amatör statüye geçiş yapmak isteyen yabancı uyruklu futbolcuların, son profesyonel resmi müsabaka tarihlerinden itibaren en az 30 gün geçmeden amatör olarak tescil edilememesidir. Usulsüz veya gerçeğe aykırı belgelerle tescil edildiği anlaşılan yabancı uyruklu futbolcunun lisansı derhal iptal edilir ve bu futbolcu bir yıl süreyle Türkiye’de herhangi bir kulübe tescil yaptıramaz.

Askerlik, Kulüp İsim Değişikliği ve Kapanma Durumlarında Futbolcu Hakları

Futbolcuların kariyerleri boyunca karşılaşabilecekleri askerlik görevi, kulüplerinin isim değiştirmesi veya faaliyetlerine son vermesi gibi özel durumlar da TFF talimatlarında yer bulmuştur. Bu durumlar, futbolcuların lisans ve tescil haklarını doğrudan etkileyebilir.

Silah Altına Alınan Futbolcular (Madde 11): Askerlik görevini yapmak üzere silah altına alınan amatör futbolcular, terhis olana kadar resmi müsabakalara katılamazlar. Ancak bu durum, onların transfer yapmalarına engel değildir. Askerlik hizmeti devam ederken başka bir kulüple anlaşarak transfer işlemlerini gerçekleştirebilirler. Askerlik görevinin tamamlanmasının ardından futbolcular, ya eski kulüplerine dönebilirler ya da diledikleri başka bir amatör kulübe tescillerini yaptırabilirler. Bu konuda herhangi bir kısıtlama veya önceki kulübün muvafakati gibi bir şart aranmaz.

İsim Değiştiren Kulüplerin Futbolcuları (Madde 12): Bir futbol kulübünün herhangi bir nedenle ismini değiştirmesi durumunda, o kulüpte tescilli bulunan futbolcuların hakları korunur. Futbolcular, isim değişikliği yapan kulübün yeni ismi altında otomatik olarak tescilli futbolcusu sayılırlar. Bu durum, futbolcuların mevcut sözleşme koşullarını veya lisans durumlarını etkilemez.

Kapanan veya Kapatılan Kulüplerin Futbolcuları (Madde 13): Bir amatör futbol kulübünün faaliyetlerine son vermesi (kapanması) veya TFF tarafından kapatılması durumunda, o kulüpte lisanslı olan futbolcular için önemli bir hak doğar. Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın 13. Maddesi uyarınca, bu futbolcular serbest kalır. Serbest kalan futbolcular, herhangi bir transfer ve tescil dönemine bağlı kalmaksızın, diledikleri başka bir amatör futbol kulübüne tescillerini yaptırabilirler. Bu düzenleme, kulübün faaliyetlerini sonlandırması nedeniyle futbolcuların mağdur olmalarını ve futboldan uzak kalmalarını engellemeyi amaçlar.

Bu özel durumlar, amatör futbolcuların transfer süreçlerinde karşılaşabilecekleri belirsizlikleri azaltmakta ve haklarını güvence altına almaktadır. Futbolcuların bu haklarını bilmeleri, kariyer planlamalarını daha sağlıklı yapmalarına yardımcı olacaktır.

2024-2025 Sezonu Amatör Futbol Liglerinde Uygulanacak Güncel Esaslar

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), her sezon olduğu gibi amatör futbolun dinamiklerini ve gelişimini göz önünde bulundurarak yeni düzenlemeler ve esaslar belirlemektedir. 5 Ağustos 2024 tarihinde TFF'nin resmi web sitesi olan www.tff.org adresinde yayınlanarak yürürlüğe giren "2024-2025 Sezonu Amatör Futbol Liglerinde Uygulanacak Esaslar" başlıklı doküman, amatör futbolcuların, kulüplerin ve tüm paydaşların uyması gereken güncel kuralları içermektedir. Bu esaslar, amatör futbolun daha düzenli, adil ve rekabetçi bir ortamda oynanmasını hedeflerken, genç yeteneklerin gelişimine de katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu bölümde, 2024-2025 sezonunda büyükler kategorisi, Bölgesel Amatör Lig (BAL) ve gençler kategorilerinde geçerli olacak temel kurallar, yaş uygunlukları ve müsabaka detayları incelenecektir.

Büyükler Kategorisi: Lig Yapısı, Katılım ve Yaş Uygunluğu

2024-2025 sezonunda büyükler kategorisindeki amatör futbol ligleri, Süper Amatör Lig, 1. Amatör Lig ve 2. Amatör Lig olmak üzere çeşitli seviyelerde düzenlenecektir. İl Tertip Komiteleri, bu liglerdeki takım sayılarını belirlerken, Süper Amatör ve 1. Amatör Lig toplam takım sayısının, 2. Amatör Lig takım sayısından fazla olmamasına özen gösterecektir. Gruplarda en fazla 14 takımın yer alması planlanmakta olup, lig statüleri TFF'nin onayına sunulduktan sonra kesinleşecek ve ligler bu onay olmadan başlatılamayacaktır.

Kulüplerin liglere katılımı için belirlenen vize-referans bedelini TFF'ye yatırmış olmaları kritik bir öneme sahiptir. Bu bedeli yatırmayan takımlar, lig fikstürüne dahil edilmeyecek ve futbolcularının lisans işlemleri gerçekleştirilmeyecektir.

Profesyonel liglerle olan ilişkiler de net bir şekilde tanımlanmıştır:

• 2023-2024 sezonunda TFF 3. Lig'e terfi eden takımların amatör statüdeki takımları, kendi illerindeki en alt amatör ligden müsabakalara katılma hakkına sahip olacaktır.
• TFF 3. Lig'den düşen takımlar ise 2024-2025 sezonunda doğrudan Bölgesel Amatör Lig'de (BAL) mücadele edecektir. Bu durumda, kulübün büyükler kategorisinde tek bir takımı olacağından, varsa yerel ligdeki diğer amatör takımının faaliyeti durdurulacaktır.
• TFF 3. Lig'den düşen veya BAL'a katılma hakkı elde eden ancak bu haklarını kullanmak istemeyen takımlar, küme düşmüş kabul edilerek bir sonraki sezon kendi illerindeki büyükler kategorisinin en üst ligine katılabilirler.
• Profesyonel kulüplerin amatör takımları, yerel en üst ligde şampiyon olsalar dahi play-off müsabakalarına ve Bölgesel Amatör Lig'e yükselme baraj müsabakalarına katılamayacaklardır.

Yaş Uygunluğu Kuralları: 2024-2025 sezonunda büyükler kategorisi için en dikkat çekici düzenlemelerden biri yaş uygunluğu kriterleridir. Bu sezon için 2002 ve daha küçük doğumlu futbolcular "yaşı küçük futbolcu" statüsünde kabul edilecektir.

• Yerel en üst liglerde (Süper Amatör Lig ve 1. Amatör Lig) mücadele edecek takımların, 21 kişilik müsabaka isim listesine en az 5 (beş) yaşı küçük futbolcu yazması zorunludur.
• Dahası, bu 5 yaşı küçük futbolcudan en az 2 (iki) tanesinin müsabakaya başlayacak ilk 11 kadrosunda yer alması ve müsabakanın ilk devresini (ihraç durumları hariç) tamamlaması gerekmektedir. Eğer ilk devrede yaşı küçük bir futbolcu değişikliği yapılacaksa, yerine girecek oyuncunun da yaşı küçük statüsünde olması şarttır. İkinci devrede ise bu zorunluluk aranmayacaktır.
• Müsabaka isim listesindeki yaşı küçük futbolcu sayısına göre toplam futbolcu sayısı da kısıtlanacaktır: Listeye 4 yaşı küçük futbolcu yazılması durumunda en fazla 20, 3 yaşı küçük futbolcu yazılması durumunda 19, 2 yaşı küçük futbolcu yazılması durumunda ise en fazla 18 futbolcu yazılabilir.
• Önemli bir diğer kural ise, 2009 ve daha küçük doğumlu futbolcuların büyükler kategorilerindeki (Süper Amatör, 1. Amatör, 2. Amatör Ligler) hiçbir müsabakada oynayamayacak olmasıdır. Bu yaş kurallarına uyulmaması durumunda, ilgili takıma hükmen mağlubiyet kararı verilecektir.

Büyükler kategorisindeki müsabakalar, 11 asil ve 10 yedek oyuncu ile oynanacak; takımlar müsabaka boyunca en fazla 5 oyuncu değişikliği yapabilecektir. Müsabaka süresi 2x45 dakika olup, beraberlik durumunda (eleme usulü maçlarda) 2x15 dakikalık uzatma devreleri oynanacak ve bu uzatma devrelerinde takımlara ilave 1 oyuncu değişikliği hakkı tanınacaktır. Uzatmalarda da sonuç alınamazsa seri penaltı atışlarına geçilecektir.

Bölgesel Amatör Lig (BAL) Özelinde Yaş ve Katılım Kuralları

Bölgesel Amatör Lig (BAL), amatör futbolun zirvesi olarak kabul edilir ve profesyonel lige geçişte önemli bir basamaktır. 2024-2025 sezonunda BAL'a katılan kulüplerin, kendi illerinde düzenlenen en az 2 altyapı kategorisine (örneğin U18, U16 gibi) takım çıkararak katılmaları zorunludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen kulüplerin başkan ve yöneticileri, TFF tarafından İl Disiplin Kurulu'na sevk edilecektir.

BAL'da Yaş Uygunluğu: BAL müsabakalarında da yerel en üst liglerde uygulanan yaşı küçük futbolcu kuralları büyük ölçüde geçerlidir:

• Takımlar, 21 kişilik müsabaka isim listesine en az 5 (beş) yaşı küçük futbolcu (2002 ve daha küçük doğumlu) yazmak zorundadır.
• Bu yaşı küçük futbolculardan en az 2 (iki) tanesi müsabakaya ilk 11'de başlamalı ve ilk devreyi tamamlamalıdır (ihraç hariç). İlk devredeki yaşı küçük futbolcu değişikliğinde yerine girecek oyuncu da yaşı küçük olmalıdır.
• BAL'da "yaşı büyük futbolcu" kontenjanı veya uygulaması bulunmamaktadır.
• Aynı şekilde, 2009 ve daha küçük doğumlu futbolcular BAL müsabakalarında da forma giyemeyecektir.
• TFF 3. Lig'den düşerek BAL'da mücadele edecek takımlarda, sözleşmesi devam eden 2002 ve üzeri doğumlu profesyonel lisanslı futbolcular, sözleşme bitim tarihine kadar takımlarında yer alabilirler ve bu futbolcular "yaşı küçük futbolcu" kontenjanından sayılacaklardır.

Profesyonel 3. Lig’den 2023-2024 sezonu sonunda BAL’a düşen takımlarda sözleşmeleri devam eden profesyonel futbolcular, sözleşmeleri bitene kadar kulüplerinin büyükler kategorisindeki takımlarında ve yaşları uygunsa gençler kategorilerindeki takımlarında da oynayabilirler. Bu futbolcuların transfer işlemleri ise "Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı" hükümlerine göre yürütülecektir.

İllerdeki en üst yerel amatör liglerin (Süper Amatör veya 1. Amatör), BAL takımlarının kendi gruplarındaki son hafta müsabakalarından en az bir hafta önce tamamlanmış olması gerekmektedir. BAL müsabakaları da büyükler kategorisindeki diğer liglerle aynı kurallara tabidir: 11 asil, 10 yedek, 5 oyuncu değişikliği, 2x45 dakika maç süresi ve gerekirse 2x15 dakika uzatma (ilave 1 oyuncu değişikliği hakkı ile).

Gençler Kategorileri (U18-U11): Yaş Sınırlamaları ve Müsabaka Detayları

Genç futbolcuların gelişimi ve müsabaka deneyimi kazanmaları için düzenlenen altyapı ligleri, 2024-2025 sezonunda da çeşitli yaş kategorilerinde devam edecektir. Her kategori için belirlenen yaş sınırları, oyuncu sayıları ve müsabaka süreleri farklılık göstermektedir.

• U18 Ligi: 2007 ve 2008 doğumlu futbolcular oynayabilir. Müsabaka isim listesine en fazla 5 adet 2006 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2009 ve daha küçük doğumlular bu kategoride oynayamaz. U19 Gelişim Liglerine katılan kulüpler yerel U18 ligine katılamazken, diğer profesyonel kulüpler katılabilir ancak profesyonel futbolcularını oynatamazlar. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 5 değişiklik ile 2x45 dakika üzerinden oynanır. Beraberlik durumunda 2x15 dakika uzatma (ilave 1 değişiklik hakkı) uygulanır. Türkiye Şampiyonası için son bildirim tarihi 14 Nisan 2025'tir.

• U17 Ligi: 2008 ve 2009 doğumlu futbolcular oynayabilir. Listeye en fazla 2 adet 2010 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2011 ve daha küçükler oynayamaz. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 5 değişiklik ile 2x40 dakika üzerinden oynanır. Uzatma yoktur, direkt penaltı atışlarına geçilir. Türkiye Şampiyonası için son bildirim tarihi 26 Mayıs 2025'tir.

• U16 Ligi: 2009 ve 2010 doğumlu futbolcular oynayabilir. Listeye en fazla 2 adet 2011 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2012 ve daha küçükler oynayamaz. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 5 değişiklik ile 2x40 dakika üzerinden oynanır. Uzatma yoktur, direkt penaltı atışlarına geçilir. Türkiye Şampiyonası için son bildirim tarihi 07 Nisan 2025'tir.

• U15 Ligi: 2010 ve 2011 doğumlu futbolcular oynayabilir. Listeye en fazla 2 adet 2012 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2013 ve daha küçükler oynayamaz. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 5 değişiklik ile 2x35 dakika üzerinden oynanır. Uzatma yoktur, direkt penaltı atışlarına geçilir. Türkiye Şampiyonası için son bildirim tarihi 05 Mayıs 2025'tir.

• U14 Ligi: 2011 ve 2012 doğumlu futbolcular oynayabilir. Listeye en fazla 2 adet 2013 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2014 ve daha küçükler oynayamaz. Müsabakaların nizami en küçük sahalarda (45m x 90m) oynatılmasına özen gösterilir. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 7 değişiklik ile 2x35 dakika üzerinden oynanır. Uzatma yoktur, direkt penaltı atışlarına geçilir. Türkiye Şampiyonası için son bildirim tarihi 03 Mart 2025'tir.

• U13 Ligi: 2012 ve 2013 doğumlu futbolcular oynayabilir. Listeye en fazla 2 adet 2014 doğumlu futbolcu yazılabilir. 2015 ve daha küçükler oynayamaz. Müsabakalar en küçük nizami sahalarda (45m x 90m) oynatılır ve 4 numara top kullanılır. Maçlar 11 oyuncu, 7 yedek, 7 değişiklik ile 2x30 dakika üzerinden oynanır. Uzatma yoktur, direkt penaltı atışlarına geçilir. Bu kategoride Türkiye Şampiyonası düzenlenmez.

• U12 Minikler Şenliği: 2012-2013 doğumlu futbolcular katılır. 2014 doğumlular oynayamaz. Maçlar 8 oyuncu, 8 yedek, 8 değişiklik ile 1/2 saha veya 50m x 70m ölçülerinde, 2m x 5m kalelerde ve 4 numara topla 2x25 dakika üzerinden oynanır.

• U11 Miniminikler Şenliği: 2013-2014 doğumlu futbolcular katılır. Kurallar U12 kategorisi ile aynıdır.

U11 ve U12 kategorilerinde ofsayt kuralı uygulanır, ancak yedek kulübesinden taç çizgisinden antrenörlerin talimat vermesine izin verilmez. Bu kategorilerde Türkiye Şampiyonası yapılmaz.

Tüm amatör lig kategorilerinde oyuncu değişiklikleri, devre arası hariç olmak üzere, müsabaka esnasında en fazla 3 defada yapılabilir. Futbolcuların oynama hakkı olmadığı yaş kategorilerinde oynatılması durumunda, ilgili takıma hükmen mağlubiyet kararı verilirken, antrenör ve yöneticiler de disiplin kuruluna sevk edilir. Bu kurallar, amatör futbolun adil ve gelişim odaklı bir yapıda sürdürülmesi için büyük önem taşımaktadır.

Futbol Uyuşmazlıklarında Adil Yargılanma Hakkı: AİHM Kararı ve TFF Kurulları

Amatör futbolcuların lisans, vize ve transfer süreçlerindeki haklarının yanı sıra, bu haklarla ilgili yaşanabilecek uyuşmazlıklarda adil bir yargılanma sürecine erişimleri de hayati önem taşımaktadır. Türkiye'de futbolla ilgili uyuşmazlıkların çözümünde merkezi bir rol oynayan Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) hukuk kurullarının yapısı ve işleyişi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından önemli bir karara konu olmuştur. Bu karar, amatör futbolcuların da dahil olduğu tüm futbol paydaşlarının adil yargılanma hakkı güvencelerini yakından ilgilendirmektedir.

AİHM'in Ali Rıza ve Diğerleri / Türkiye Davasındaki Tespiti

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 28 Ocak 2020 tarihli Ali Rıza ve diğerleri / Türkiye davasında (Başvuru No: 30226/10 ve diğer 4 başvuru) verdiği kararla, Türkiye Futbol Federasyonu bünyesindeki hukuk kurullarının, özellikle de Tahkim Kurulu'nun, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) Madde 6 § 1 hükmünde güvence altına alınan adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine hükmetmiştir. Bu madde, herkesin "yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından" davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve kamuya açık olarak görülmesini isteme hakkını teminat altına almaktadır.

AİHM'in bu karara ulaşmasındaki temel argüman, TFF Tahkim Kurulu'nun yapısal bağımsızlık ve tarafsızlık açısından ciddi eksiklikler taşıdığı yönündeydi. Başvurucular arasında profesyonel futbolcular, amatör futbolcular ve bir hakem bulunmaktaydı. Bu durum, kararın sadece profesyonel futbolu değil, amatör futbolu da kapsayan geniş bir etki alanına sahip olduğunu göstermektedir. Mahkeme, TFF hukuk kurulları nezdindeki yargılamaların, özellikle üyelerinin atanma usulleri ve dış etkilere karşı yeterli güvencelere sahip olmamaları nedeniyle, AİHS Madde 6 § 1'deki "bağımsız ve tarafsız mahkeme" ilkesiyle bağdaşmadığını tespit etmiştir.

TFF Tahkim Kurulu'nun Bağımsızlık ve Tarafsızlık Sorunu

AİHM kararında, TFF Tahkim Kurulu'nun bağımsızlık ve tarafsızlık sorununa yol açan temel unsurlar detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu unsurların başında, TFF Yönetim Kurulu'nun Tahkim Kurulu üyelerinin atanması, kurulun örgütlenmesi ve işleyişi üzerinde sahip olduğu geniş yetkiler gelmektedir. Üyelerin görev süreleri, görevden alınma koşulları ve dış baskılara karşı korunmalarını sağlayacak yeterli yasal güvencelerin bulunmaması, Mahkeme tarafından bağımsızlık ilkesine aykırı bulunmuştur.

Kararda ayrıca, futbol kulüplerinin TFF yönetim organlarında, futbolcular veya hakemler gibi diğer paydaşlara kıyasla daha güçlü bir şekilde temsil edildiğine dikkat çekilmiştir. Bu durumun, uyuşmazlıkların çözümünde tarafsızlık ilkesini zedeleyebileceği vurgulanmıştır. TFF'nin yürütme organı olan Yönetim Kurulu'nun, yargısal bir işlev gören Tahkim Kurulu üzerinde bu denli etkili olması, kuvvetler ayrılığı prensibi açısından da sorunlu görülmüştür. AİHM, bu yapısal sorunların giderilmesi ve TFF bünyesindeki futbol uyuşmazlıklarının çözüm sisteminde kapsamlı bir reform yapılması gerektiğine işaret ederek, AİHS Madde 46 (kararların icrası) kapsamında genel önlemler alınması ihtiyacını belirtmiştir. Bu, TFF'nin sadece bireysel başvurulara yanıt vermesinin ötesinde, sistemini AİHS standartlarına uygun hale getirmesi gerektiği anlamına gelmektedir.

İlgili İç Hukuk ve TFF'nin Yapısal Durumu

Türkiye'de futbolun yönetimi ve organizasyonu, 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu'nun Kuruluş ve Görevleri Kanunu (16 Mayıs 2009 tarihli) ve bu kanuna dayanılarak hazırlanan TFF Statüsü ile düzenlenmektedir. TFF, özel hukuk hükümlerine tabi, idari ve mali özerkliğe sahip bir kuruluş olarak tanımlanmaktadır. Ancak AİHM kararında da belirtildiği üzere, bu özerklik, hukuk kurullarının bağımsızlığı ve tarafsızlığı için yeterli güvenceleri sağlamamıştır.

TFF'nin temel organları arasında Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Hukuk Kurulları bulunmaktadır. Hukuk Kurulları, ilk derece uyuşmazlık çözüm organları (örneğin, TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK), Amatör Futbol Disiplin Kurulu (AFDK), Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK), Etik Kurulu) ve bir temyiz mercii olan Tahkim Kurulu'ndan oluşur. AİHM'in eleştirdiği nokta, bu hukuk kurullarının TFF'den ayrı bir tüzel kişiliğe veya bütçeye sahip olmaması ve üyelerinin atanmasında TFF Yönetim Kurulu'nun belirleyici rol oynamasıdır. Örneğin, Ali Rıza davasında ilk derece kararını veren UÇK'nın başkanı Yönetim Kurulu tarafından atanırken, üyeleri de çeşitli futbol paydaşlarının gösterdiği adaylar arasından seçilmekteydi. Ancak nihai karar mercii olan Tahkim Kurulu'nun yapısı, AİHM tarafından adil yargılanma hakkı standartlarını karşılamadığı için eleştirilmiştir. Bu durum, amatör futbolcuların da taraf olduğu uyuşmazlıklarda, kararların bağımsız ve tarafsız bir organdan çıktığına dair meşru beklentilerini zedelemektedir.

Bu makalede, Türkiye'deki amatör futbolcuların lisans alma, vize yenileme ve transfer süreçlerindeki temel hak ve yükümlülükleri, TFF'nin ilgili talimatları ve güncel sezon uygulamaları ışığında ele alınmıştır. Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı'nın genel hükümleri, filiz lisans ve vize işlemleri, yaş gruplarına göre değişen transfer koşulları, katkı payı uygulamaları, uluslararası transferler ve yabancı uyruklu futbolcuların statüsü gibi konular detaylandırılmıştır. Ayrıca, 2024-2025 sezonu özelinde amatör futbol liglerinde geçerli olan yaş kategorileri, müsabaka kuralları ve Bölgesel Amatör Lig (BAL) ile ilgili önemli esaslar incelenmiştir. Son olarak, futbol uyuşmazlıklarında adil yargılanma hakkının önemi, AİHM'in TFF hukuk kurullarının bağımsızlığı ve tarafsızlığına ilişkin verdiği kritik karar bağlamında değerlendirilmiştir. Amatör futbolcuların, haklarını bilmeleri ve bu hakları arayabilecekleri yasal mekanizmalar konusunda bilinçli olmaları, Türk futbolunun tabanını oluşturan amatör futbolun sağlıklı gelişimi için elzemdir. Bu düzenlemeler ve yargı kararları, amatör futbolun adil, şeffaf ve hukuka uygun bir zeminde ilerlemesi için yol gösterici niteliktedir.