Eğitim kurumlarına yanlış yatırılan ücretlerin geri alınması veya kayıt iptali sonrası ücret iadesi konularında hangi haklarınız bulunduğunu merak ediyor musunuz? MEB okullarından özel kurslara, vakıf üniversitelerinden dershanelere kadar tüm eğitim kurumlarında ücret iadesi prosedürleri ve yasal düzenlemeler hakkında detaylı bilgiler bu makalede.

MEB Açık Öğretim Okulları Ücret İadesi

Milli Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları öğrencilerinin sehven veya yanlışlıkla yatırmış oldukları ücretlerin iadesi konusunda özel bir sistem oluşturulmuştur. Bu sistem, öğrencilerin mağdur olmaması ve gereksiz bürokratik işlemlerle uğraşmaması amacıyla tasarlanmış olup, otomatik işleyiş prensibi benimsenmiştir.

Otomatik İade Sistemi

MEB Açık Öğretim Okulları ücret iade sistemi, herhangi bir başvuru gerektirmeksizin otomatik olarak çalışmaktadır. Öğrencilerin sehven yatırdığı ücretler, eğer yatırılan ücret kullanılmayarak dönem açılmamış ise, MEB Döner Sermaye İşletmesi tarafından doğrudan ilgililerin hesabına aktarılmaktadır.

Bu otomatik sistem sayesinde öğrenciler, yanlış ödeme durumunda uzun prosedürlerle uğraşmak zorunda kalmamaktadır. Sistem, yatırılan ücretin kullanılıp kullanılmadığını otomatik olarak tespit ederek gerekli iade işlemlerini başlatmaktadır.

T.C. Ziraat Bankası merkezi ödeme sistemi üzerinden gerçekleştirilen bu iadeler, öğrencinin hangi bankaya para yatırmış olduğuna bakılmaksızın yalnızca Ziraat Bankası kanalları üzerinden yapılmaktadır. Bu durum, iade işlemlerinin standardizasyonu ve güvenliği açısından önemli bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır.

Otomatik iade sisteminin kapsamına giren durumlar şunlardır:

• Sehven yanlış miktarda yapılan ödemeler
• Yanlış dönem için yapılan ödemeler
• Tekrarlanan ödemeler
• Kullanılmayan ve dönem açılmayan ücretler

İade Süreci ve Bilgilendirme

Yanlış yatırım nedeniyle işlem ve kayıt yapılamayan dönem sınav ücretleri için iade süreci, ilgili dönemin sınavının tamamlanmasının ardından başlamaktadır. Bu süreç, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülmekte ve 4-5 ay içerisinde tamamlanmaktadır.

İade işlemlerinin bu süre içerisinde tamamlanmasının nedeni, tüm öğrenci kayıtlarının kontrol edilmesi, sınav sonuçlarının değerlendirilmesi ve iade edilecek ücretlerin doğru bir şekilde hesaplanması gerekliliğidir. Bu titiz çalışma sayesinde hatalı iade işlemlerinin önüne geçilmektedir.

SMS bilgilendirme sistemi ile öğrenciler iade işlemlerinin durumu hakkında anlık olarak bilgilendirilmektedir. İade işlemi tamamlandığında, öğrencinin ücret yatırırken kaydettiği cep telefonu numarasına bilgilendirme mesajı gönderilmektedir. Bu nedenle öğrencilerin ücret yatırma işlemi sırasında geçerli ve güncel bir cep telefonu numarası bildirmeleri zorunlu tutulmuştur.

Bilgilendirme sisteminin etkin çalışabilmesi için öğrencilerin dikkat etmesi gereken hususlar:

• Ücret yatırma sırasında doğru cep telefonu numarası girme
• Numara değişikliklerini ilgili birimlere bildirme
• SMS'leri düzenli olarak kontrol etme
• İade işlemi hakkında şüphe duyulması halinde MEB ile iletişime geçme

Bu sistem sayesinde MEB Açık Öğretim Okulları öğrencileri, ücret iadesi konusunda güvenli ve hızlı bir hizmet almaktadır. Otomatik işleyiş ve düzenli bilgilendirme ile öğrenci memnuniyeti en üst düzeyde tutulmaya çalışılmaktadır.

Elektronik Sınav Ücret İadesi Prosedürü

Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurumlarda düzenlenen elektronik sınavlar için yatırılan ücretlerin iadesi, belirli koşullar ve prosedürler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Bu süreç, kursiyerlerin haklarını korumak amacıyla detaylı olarak düzenlenmiş olup, hangi durumlarda iade alınabileceği ve başvuru sürecinin nasıl işlediği konularında net kurallar bulunmaktadır.

İade Edilecek ve Edilmeyecek Durumlar

Elektronik sınav ücretlerinin iadesi konusunda iki temel kategori bulunmaktadır: iade edilecek durumlar ve iade edilmeyecek durumlar. Bu ayrım, kursiyerlerin hangi koşullarda ücret iadesi talep edebileceklerini net bir şekilde belirlemektedir.

İade Edilecek Durumlar kapsamında, sınav ücretini yatırmasına rağmen başvurusu onaylanmayan kursiyerlerin ücretleri otomatik olarak iade edilmektedir. Ayrıca, yanlış yatırılan ücretler de iade kapsamına girmektedir. Bu durumlar, kursiyerin herhangi bir kusuru olmaksızın ortaya çıkan durumlar olarak değerlendirilmekte ve iade işlemi gerçekleştirilmektedir.

İade Edilmeyecek Durumlar ise oldukça kapsamlı olarak belirlenmiştir. Başvurusu veya sınavı geçersiz sayılan kursiyerler, sınava girmeyen kursiyerler, sınava alınmayan kursiyerler ve sınavdan çıkarılan kursiyerler ücret iadesi talep edememektedir. Bu durumlarla ilgili yapılacak itiraz başvuruları da dikkate alınmamaktadır.

Özellikle dikkat edilmesi gereken bir husus, E-Sınav randevusu oluşturulan ancak sınava girmeyen kursiyerlerin de ücret iadesi talep edememesidir. Bu durum, sınav sisteminin düzenli işleyişini sağlamak ve kaynak israfını önlemek amacıyla getirilmiş bir düzenlemedir.

Başvuru Süreci

Elektronik sınav ücret iadesi başvuru süreci, dijital platformlar üzerinden yürütülmektedir. Yanlış yatırılan ücretlerin iadesi için kursiyerlerin sınavın tamamlanmasından sonra başvuru yapmaları gerekmektedir. Bu süreç, MEB Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Döner Sermaye İşletmesi tarafından yönetilmektedir.

Başvuru işlemi https://odeme.meb.gov.tr internet adresi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Kursiyerler bu platform üzerinden ilgili bölümleri doldurarak iade taleplerini iletebilmektedir. Başvuruların incelenmesi sonucunda uygun bulunan talepler için ödeme işlemi gerçekleştirilmektedir.

Ödeme sistemi konusunda önemli bir detay bulunmaktadır. Ücretlerin hangi bankaya yatırıldığına bakılmaksızın, tüm iadeler yalnızca T.C. Ziraat Bankası sistemleri aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Bu işlem, merkezî ödeme ekranlarından "MEB İade Bedeli" altında T.C. kimlik numarası ile sorgulama yapılarak gerçekleştirilmektedir.

Başvuru sürecinde GSM numarası zorunluluğu bulunmaktadır. Kursiyerlere bilgilendirmeler kısa mesaj ile yapıldığından, başvuru sırasında geçerli bir cep telefonu numarası girilmesi mecburidir. Bu numara üzerinden iade işleminin durumu ve tamamlanması hakkında bilgilendirme yapılmaktadır.

İade işlemlerinin tamamlanma süresi, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak sistem, başvuruların mümkün olan en kısa sürede değerlendirilmesi ve uygun bulunan taleplerin hızla sonuçlandırılması için tasarlanmıştır.

Kursiyerlerin dikkat etmesi gereken bir diğer husus, başvuru sırasında doğru ve eksiksiz bilgi vermelerinin önemli olmasıdır. Yanlış veya eksik bilgi verilmesi durumunda iade işlemi gecikebilir veya reddedilebilir. Bu nedenle, başvuru formundaki tüm alanların dikkatli bir şekilde doldurulması gerekmektedir.

Özel Öğretim Kurumları Ücret İadesi Düzenlemeleri

Özel okul, anaokulu ve kurslar gibi özel öğretim kurumlarında kayıt iptali ve ücret iadesi konuları, hem veliler hem de öğrenciler için önemli hukuki haklar içermektedir. Bu konuda yasal düzenlemeler net bir şekilde belirlenmiş olup, eğitim kurumları bu kurallara uymak zorundadır.

Yasal Dayanak

Özel öğretim kurumlarında ücret iadesi konusu 5880 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 56. maddesi ile düzenlenmektedir. Bu düzenleme, özel anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise ve yabancı dil kursları dahil olmak üzere tüm özel öğretim kurumları için geçerlidir.

Yönetmeliğin 56. maddesi, öğrencilerin eğitim kurumundan ayrılma durumlarını iki ana kategoride ele almaktadır:

• Öğretim yılı başlamadan önce ayrılma
• Öğretim yılı başladıktan sonra ayrılma

Bu ayrım, iade edilecek ücret miktarının hesaplanmasında temel belirleyici faktör olmaktadır. Ayrıca, taksitli hizmet sözleşmelerinde 7 günlük cayma hakkı da öğrenci ve velilerin sahip olduğu önemli bir hukuki koruma mekanizmasıdır.

Okul Öncesi ve Ortaöğretim İade Oranları

Özel okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kurumlarında ücret iadesi oranları şu şekilde düzenlenmiştir:

Öğretim Yılı Başlamadan Ayrılma Durumu: Öğrencinin öğretim yılı başlamadan önce kaydını sildirmesi halinde, yıllık ücretin yüzde 90'ı iade edilir. Bu durumda eğitim kurumu yalnızca yüzde 10 oranında kesinti yapabilir. Bu kesinti, kurumun idari masrafları ve kayıt işlemleri için öngörülmüş yasal bir düzenlemedir.

Öğretim Yılı Başladıktan Sonra Ayrılma Durumu: Eğitim-öğretim faaliyetleri başladıktan sonra ayrılan öğrenciler için hesaplama daha karmaşıktır. Bu durumda:

• Yıllık ücretin yüzde 10'u kesinti olarak alınır
• Öğrencinin eğitim gördüğü günlerin karşılığı da hesaplanarak toplam kesintiden düşülür
• Kalan miktar öğrenciye iade edilir

Bu hesaplama yöntemi, hem kurumun haklarını korumakta hem de öğrencinin haksız yere zarar görmesini engellemektedir.

Kurs İade Oranları

Yabancı dil kursları ve diğer özel kurslar için de benzer prensipler geçerlidir, ancak hesaplama dönemlik olarak yapılmaktadır:

Dönem Başlamadan Ayrılma: Kurs dönemi başlamadan önce ayrılan öğrenciler için öğrenim ücretinin yüzde 90'ı iade edilir. Yüzde 10 oranındaki kesinti, kurumun idari masrafları için yasal olarak öngörülmüştür.

Dönem Başladıktan Sonra Ayrılma: Dönem başladıktan sonra ayrılan öğrenciler için:

• Öğrenim ücretinin yüzde 10'u kesinti olarak alınır
• Alınan ders saati sayısının karşılığı hesaplanır
• Bu iki miktar toplam ücretten düşülerek kalan kısım iade edilir

Bu sistem, özellikle yoğun kurs programlarında öğrencilerin haklarını korumak amacıyla tasarlanmıştır.

Fahiş Ücret Artışlarına Karşı Koruma:

Yönetmeliğin 53. maddesi, özel okullarda ara sınıfların eğitim ücreti artışını (bir önceki yılın ortalama Yurt içi ÜFE + bir önceki yılın ortalama TÜFE)/2+5 oranı ile sınırlandırmıştır. Bu düzenleme, velileri fahiş ücret artışlarından korumak amacıyla getirilmiştir.

Eğer bir özel öğretim kurumu bu oranın üzerinde ücret artışı yaparsa, veliler:

• Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurabilir
• Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'na şikayette bulunabilir
• Gerekirse hukuki yollara başvurabilir

Önemli Uyarılar:

Kayıt iptal talebinin eğitim kurumuna yazılı olarak iletilmesi ve dilekçenin bir örneğinin alındı belgesiyle birlikte alınması kritik önem taşımaktadır. Ücret hesaplaması, iptal talebinin kuruma ulaştığı tarihe göre yapılmaktadır.

Sözleşmede yönetmeliğe aykırı maddeler bulunması durumunda, bu maddeler geçersiz sayılır ve yasal düzenlemeler uygulanır. Eğitim kurumları, yönetmelik hükümlerinden daha az lehte şartlar öngöremez.

Vakıf Üniversiteleri ve Dershane Ücret İadesi

Vakıf üniversiteleri ve dershanelerde ücret iadesi konusu, özel öğretim kurumlarından farklı hukuki düzenlemelere tabi olup, özellikle Yargıtay kararları ile şekillenmiştir. Bu kurumlarda öğrenci hakları ve ücret iadesi prosedürleri, hem yasal düzenlemeler hem de içtihat hukuku çerçevesinde belirlenmektedir.

Vakıf Üniversitesi Yargıtay Kararları

Vakıf üniversitelerinde ücret iadesi konusunda en önemli hukuki dayanak 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun Ek 9. maddesi olup, bu madde vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim-öğretim esasları ve öğrenci haklarını düzenlemektedir. Ancak konunun netleşmesi büyük ölçüde Yargıtay kararları ile sağlanmıştır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun E.2012/1932 K.2013/787 T.29.5.2013 tarihli emsal kararı, vakıf üniversitelerinde eğitim dönemi başlamadan kayıt sildiren öğrencilerin ücret iadesi hakkını net bir şekilde ortaya koymuştur:

Davacı, davalı Yaşar Üniversitesine 02.09.2010'da kaydını yaptırdığını, 1 yıllık eğitimin ilk taksidi olan 7.050,00TL'yi peşin ödediğini, kendi isteği ile 13.09.2010'da kaydını sildirdiğini, davalı tarafa gönderdiği ihtara rağmen peşin ödenen bu bedelin iade edilmediğini, bu sebeple yürütülen icra takibine davalının itiraz ettiğini ileri sürerek, itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece; kayıt sırasında taraflar arasında imzalanan taahhütnamede "Üniversitede okuduğum sürece, ücret ödeyip, dönem başladıktan sonra kayıt sildirmek istemem halinde yatırılan ücretin tarafıma iade edilmeyeceğini" şeklinde açıklamanın bulunduğu, bu maddeden de; ücretin iade edilmemesi koşulunun "dönemin başlamasına" bağlı olduğu, oysa davacının 02/09/2010 tarihinde yaptırdığı kesin kaydı, Üniversite'nin eğitime başladığı 27.09.2010 tarihinden önce, 13/09/2010 tarihinde sildirdiği, bu durumda ödenen ücretin iade edilmeme şartlarının oluşmadığı, kaldı ki kayıt yaptırma süresinin ek kontenjanla uzatıldığı ve Ekim 2010 tarihinde de ek kontenjan kayıtlarının devam ettiğinden, davacının iddiasında haklı olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bu karar, vakıf üniversitelerinde eğitim dönemi başlamadan önce kayıt sildiren öğrencilerin ücret iadesi talep etme hakkının bulunduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Başarısız Olunan Dersler İçin Ek Ücret Sorunu

Vakıf üniversitelerinde önemli bir diğer konu da başarısız olunan dersler için ek ücret alınması meselesidir. YÖK Genel Kurulu'nun 15.09.2008 tarihli kararı, vakıf üniversitelerinde öğrencilerden daha önce alıp başaramadığı ve yeniden alması gereken dersler için ayrı ücret alınmasının uygun olmadığını belirtmiştir.

Yargıtay'ın 18.03.2020 tarihli kararı bu konuyu daha da netleştirmiştir:

Vakıf üniversitelerince, öğrencilerin başarısız olduğu ya da hiç almadığı derse ilişkin bir sonraki dönem alacağı dersler için öğretim ücreti dışında her ne ad altında olursa olsun ayrı bir ücret alınması hukuka aykırıdır aksi bir uygulama halinde fazla tahsil edilen ücretler sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri alınabilecektir. Ancak, dönemin uzaması nedeniyle öğrenciden ücret alınmasına dair bir engel bulunmamaktadır.

Bu karar, vakıf üniversitelerinin başarısız olunan dersler için ek ücret alamayacağını ancak dönem uzaması durumunda ücret alabileceklerini açıkça belirtmektedir.

Dershane İade Koşulları

Dershanelerde ücret iadesi konusu MEB Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 56. maddesi kapsamında düzenlenmektedir. 13.01.2017 tarihinden sonra yapılan sözleşmelerde öğrenciler herhangi bir sebep göstermeden dershaneden ayrılabilir ve ücret iadesi talep edebilir.

Dershane Ücret İadesi Oranları:

• Öğretim yılı başlamadan ayrılma: Ücretin yüzde 10'u kesilerek kalan kısım iade edilir
• Öğretim yılı başladıktan sonra ayrılma: Yüzde 10 + öğrenim görülen günlere/ders saatlerine göre hesaplanan miktar kesilerek kalan kısım iade edilir

Bakırköy 8. Tüketici Mahkemesi'nin 08.06.2021 tarihli kararı bu konuda emsal teşkil etmektedir:

Tüm dosya kapsamına toplanan deliller iddia ve savunma kapsamında; taraflar arasında davalının velisi olduğu öğrenci …..nın eğitimi için 22.07.2020 tarihinde Öğrenci kayıt sözleşmesi imzalandığı ve davalının aynı gün yıllık olarak belirlenen 62.160,00TL eğitim ücretini peşin olarak ödediği, davalının 29.07.2020 tarihinde kaydı sildirip başka bir liseye kayıt yaptırdığı yapılan 6.126,00TL kesintinin bağış adı altında olduğu ve iadesin talep ettiği ancak davacı tarafından sunulan taraflar arasında imzalanan Öğrenci Kayıt sözleşmesi 9.maddesinde de MEB Özel Eğitim Kurumları yönetme