Dijital Ticaret Vergi Yükümlülükleri

Dijital Ticaret Vergi Yükümlülükleri

Dijital ekonominin hızla büyüdüğü günümüzde, e-ticaret şirketlerinin vergi yükümlülükleri kritik bir konu haline gelmiştir. İnternet üzerinden satış yapan işletmeler, geleneksel ticaret kurallarına tabi olmakla birlikte, dijital platformların getirdiği yeni dinamikler nedeniyle özel düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu rehber, e-ticaret faaliyeti gösteren şirketlerin hangi vergileri ödemesi gerektiği, muafiyet şartları, beyanname süreçleri ve yasal yükümlülükler hakkında detaylı bilgi sunmaktadır.

E-Ticaret Vergi Türleri ve Yükümlülükler

Elektronik ticaret faaliyeti gösteren şirketler, geleneksel ticaret işletmeleri gibi çeşitli vergi yükümlülüklerine tabidir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 37. maddesi gereğince, gerçek ve tüzel kişilerin yurt içi ve yurt dışı ticari işlemlerinden elde ettikleri gelirler vergilendirilmektedir. E-ticaret sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin karşılaştığı vergi türleri ve bu vergilerin ödeme süreçleri, işletmenin büyüklüğü, hukuki yapısı ve ciro miktarına göre farklılık göstermektedir.

Temel Vergi Türleri

E-ticaret işletmelerinin ödemekle yükümlü olduğu başlıca vergi türleri şunlardır:

Katma Değer Vergisi (KDV), e-ticaret faaliyetlerinde en yaygın karşılaşılan vergi türüdür. Alıcının satıcıya ödediği bu vergi, mal veya hizmetin niteliğine göre %1, %8 veya %18 oranlarında uygulanmaktadır. Bu oranlar, ilgili bakanlıklar tarafından ürün veya hizmetin toplumsal önem derecesi dikkate alınarak belirlenmektedir. Temel gıda maddeleri ve kitap gibi ürünlerde %1, bazı hizmetlerde %8, diğer mal ve hizmetlerde ise %18 oranı uygulanmaktadır.

Gelir Vergisi, şahıs işletmelerinin elde ettikleri kazanç üzerinden ödedikleri vergidir. Basit usulde yıllık gelir vergisi için %15 ile %35 arasında artan oranlı vergi oranları uygulanmaktadır. Kazanç miktarı arttıkça vergi oranı da artmakta, bu durum vergi adaletinin sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.

Kurumlar Vergisi, sermaye şirketleri ve kooperatiflerin yıllık kazançları üzerinden ödenen vergidir. Limited şirket, anonim şirket gibi tüzel kişilik statüsündeki e-ticaret işletmeleri bu vergi kapsamına girmektedir.

Damga Vergisi, işlemlerin resmileşmesi için kullanılan belgelerde alınan vergidir. E-ticaret firmalarının kendi aralarında yaptıkları işlemlerde güven ilişkisi oluşturmak amacıyla ödenmektedir.

Stopaj Vergisi, aracı platformlar üzerinden satış yapan işletmelerce özel bir öneme sahiptir. Ürün bedeli üzerinden %1 oranında ödenen bu vergi, büyük e-ticaret platformlarının satıcılardan kestiği vergidir.

Geçici Vergi, ticari kazanç elde eden işletmelerden üç aylık periyotlarla peşin alınan vergidir. Bu vergi, yıl sonunda hesaplanacak gelir vergisi veya kurumlar vergisinden mahsup edilmektedir.

Gümrük Vergisi, yurt dışından ürün satın alan e-ticaret işletmeleri tarafından ödenmektedir. Uluslararası ticaret yapan işletmeler için önemli bir maliyet kalemi oluşturmaktadır.

Ödeme Süreleri ve Beyanname Prosedürleri

E-ticaret işletmelerinin vergi yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeleri, hem yasal zorunluluk hem de işletmenin sürdürülebilirliği açısından kritik önem taşımaktadır.

KDV beyannamesi aylık olarak düzenlenmekte ve her ayın 26. günü akşamına kadar vergi dairesine verilip ödenmektedir. Bu süreye uyulmaması durumunda gecikme faizi ve ceza uygulanmaktadır.

Gelir Vergisi yılda iki taksit halinde ödenmektedir. İlk taksit mart ayı sonuna kadar, ikinci taksit ise temmuz ayı sonuna kadar ödenmelidir. Basit usulde vergi mükellefi olan işletmeler için şubat ve haziran ayları ödeme zamanıdır.

Kurumlar Vergisi her yıl nisan ayında beyan edilip ödenmektedir. Tüzel kişilik statüsündeki e-ticaret şirketleri bu süreye dikkat etmelidir.

Damga Vergisi ödeme süreleri mükelleflik durumuna göre değişmektedir. Sürekli mükellefiyet varsa ertesi ayın 26. gününe, yoksa işlem tarihinden 15 gün içinde ödenmesi gerekmektedir.

Geçici Vergi üç aylık periyotları izleyen ikinci ayın 17. gününe kadar ödenmektedir. Ocak-Mart dönemi için mayıs ayının 17. gününe, Nisan-Haziran dönemi için ağustos ayının 17. gününe kadar ödeme yapılmalıdır.

Stopaj Vergisi aylık veya üç aylık periyotları takip eden ayın 26. gününe kadar ödenmektedir. Aracı platformlar bu kesintileri düzenli olarak vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür.

E-ticaret faaliyetine başlayan işletmelerin vergi levhası edinmeleri ve vergi mükellefiyetini başlatmaları zorunludur. Aksi takdirde internetten satış yapılması vergi cezası doğurabilmektedir. Vergi ödemeleri genellikle üç aylık veya yıllık periyotlarda yapılmakta, düzenli beyanname verme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Vergi Muafiyetleri ve Teşvik Uygulamaları

E-ticaret sektöründe faaliyet gösteren küçük ölçekli girişimciler ve bireysel satıcılar için Türk vergi mevzuatı çeşitli muafiyet imkanları sunmaktadır. Bu muafiyetler, dijital ekonomiye katılımı teşvik etmek ve küçük işletmelerin rekabet gücünü artırmak amacıyla düzenlenmiştir. 2025 yılı itibarıyla geçerli olan muafiyet şartları, e-ticaret faaliyeti gösteren bireylerin vergi yükünü önemli ölçüde hafifletebilmektedir.

Küçük Esnaf Muafiyeti

E-ticaret vergi muafiyetinden yararlanabilmek için öncelikle küçük esnaf kapsamına girme şartının sağlanması gerekmektedir. Bu kapsamda değerlendirilecek kişilerin yalnızca Türkiye'de ikamet eden gerçek kişi olması zorunludur. Tüzel kişiler ve yurt dışında ikamet eden bireyler bu muafiyetten yararlanamaz.

Küçük esnaf muafiyetinin temel şartları şunlardır:

  • Belirli ciro limitlerini aşmama koşulunun yerine getirilmesi
  • Süreklilik arz etmeyen, ara sıra yapılan satışların söz konusu olması
  • Ticari faaliyet niteliğinde olmayan, hobi amaçlı satışların gerçekleştirilmesi
  • Maliye Bakanlığının belirlediği yıllık gelir sınırlarının altında kalınması

Bu muafiyetten yararlanan kişiler, vergiden muaf esnaf belgesi çıkartarak faaliyetlerini yasal zemine oturtabilirler. Ancak muafiyet kapsamında olsalar dahi, Maliye Bakanlığının belirlediği denetim ve bildirim yükümlülüklerine tabi olmaya devam ederler.

Evde Üretim Muafiyeti Şartları

E-ticaret sektöründe özel bir muafiyet türü olan evde üretim muafiyeti, belirli kriterleri karşılayan bireysel üreticiler için önemli vergisel avantajlar sağlamaktadır. Bu muafiyetten yararlanabilmek için aşağıdaki şartların tamamının birlikte sağlanması gerekmektedir:

Fiziksel Şartlar:

  • İşyerinin olmaması - Ayrı bir ticari işyeri bulunmamalıdır
  • Ürünlerin evde üretilmesi - Üretim faaliyetinin konut içinde gerçekleştirilmesi
  • Sanayi tipi üretim makinelerinin kullanılmaması - Ev tipi araç gereçlerle üretim yapılması

Yasal Şartlar:

  • Vergiden muaf esnaf belgesinin bulunması - İlgili vergi dairesinden alınacak muafiyet belgesi
  • Üretilen ürünlerin el sanatları veya ev yapımı nitelikte olması
  • Aile işgücünün kullanılması, dışarıdan işçi çalıştırılmaması

Mali Şartlar:

  • Yıllık satış hasılatının belirlenen sınırlar içinde kalması
  • Bankalar aracılığıyla tahsilat şartının yerine getirilmesi
  • Nakit ödemelerin kabul edilmemesi

Bankalar Aracılığıyla Tahsilat Zorunluluğu

Tüm muafiyet türlerinde ortak olan en kritik şart, gelirin bankalar veya elektronik ödeme sistemleri üzerinden tahsil edilmesi zorunluluğudur. Bu düzenleme, kayıt dışılığın önlenmesi ve vergi denetiminin etkinleştirilmesi amacıyla getirilmiştir.

Tahsilat şartının detayları:

  • Tüm ödemeler banka hesabı, kredi kartı veya elektronik ödeme sistemleri üzerinden alınmalıdır
  • Nakit ödeme kabul edilmesi durumunda muafiyet hakkı kaybedilir
  • Ödeme kayıtlarının düzenli olarak saklanması ve ibraz edilmesi gerekmektedir
  • Elektronik ticaret platformlarının sağladığı ödeme sistemleri de kabul edilmektedir

Muafiyet Başvuru Süreci

E-ticaret vergi muafiyetinden yararlanabilmek için vergi dairesine başvuru yapılması ve gerekli evrakların tamamlanması şarttır. Başvuru sürecinde aşağıdaki belgeler talep edilmektedir:

  • Kimlik belgesi ve ikametgah belgesi
  • Üretim yapılan yerin mülkiyet veya kira sözleşmesi
  • Üretilecek ürünlere ilişkin detaylı bilgi formu
  • Banka hesap bilgileri ve elektronik ödeme sistemi kayıtları

Muafiyet kararı verildikten sonra, yararlanıcılar düzenli raporlama yükümlülüğü altına girer. Bu kapsamda aylık veya üç aylık periyotlarla satış bilgilerinin vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

Bu muafiyet sistemleri, e-ticaret sektöründe küçük girişimcilerin desteklenmesi ve dijital ekonomiye katılımın artırılması açısından önemli fırsatlar sunmaktadır. Ancak muafiyet şartlarının titizlikle takip edilmesi ve gerekli prosedürlerin eksiksiz yerine getirilmesi, bu avantajlardan sürdürülebilir şekilde yararlanabilmek için kritik önem taşımaktadır.

6563 Sayılı Elektronik Ticaret Kanunu Düzenlemeleri

Türkiye'de elektronik ticaret faaliyetlerinin hukuki çerçevesi, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile belirlenmektedir. 23 Ekim 2014 tarihinde kabul edilen ve 5 Kasım 2014 tarih, 29166 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan bu kanun, dijital ticaret ekosisteminin temel kurallarını ortaya koymaktadır.

Kanun, elektronik ticaret sektörünün hızla gelişen dinamiklerine uyum sağlamak amacıyla çeşitli dönemlerde güncellenmiştir. 2017 yılında 7061 sayılı kanun, 2022 yılında 7416 sayılı kanun ve 2024 yılında 7529 sayılı kanun ile önemli değişiklikler yapılarak mevcut düzenlemeler güçlendirilmiştir.

Kanun Kapsamı ve Temel Hükümler

6563 sayılı Kanun'un 1. maddesi uyarınca, elektronik ticarete ilişkin esas ve usuller, ticari iletişim, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumlulukları, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile bilgi verme yükümlülükleri düzenlenmektedir. Kanun kapsamında bankacılık, sigortacılık ve sermaye piyasası gibi özel kanunlarla düzenlenen sektörler kapsam dışında tutulmuştur.

Kanun'un 2. maddesinde yer alan temel tanımlar, elektronik ticaret ekosisteminin aktörlerini net bir şekilde belirlemiştir:

  • Elektronik ticaret: Mal veya hizmetin elektronik ortamda sunulması, sipariş alınması veya bu işlemlerin gerçekleştirilmesi
  • Hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişi
  • Aracı hizmet sağlayıcı: Başkalarının elektronik ticaret faaliyetine aracılık eden kişi
  • Elektronik ticaret ortamı: Elektronik ticaretin gerçekleştirildiği sanal platform
  • ETBİS (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi): Bakanlık tarafından kurulan bilgi sistemi

Kanun'un 4. maddesi sipariş sürecinin temel esaslarını düzenlemektedir. Sipariş onayında toplam bedel dahil sözleşme şartları açıkça görülmeli, sipariş alındığı gecikmeksizin teyit edilmeli ve veri giriş hatalarını düzeltme araçları sunulmalıdır. Bu düzenlemeler, tüketicilerin bilinçli karar vermesini sağlamak amacıyla getirilmiştir.

Hizmet Sağlayıcı Yükümlülükleri

Kanun'un 3. maddesi, hizmet sağlayıcıların bilgi verme yükümlülüğünü detaylı şekilde düzenlemektedir. Bu kapsamda hizmet sağlayıcılar sözleşme öncesi aşağıdaki bilgileri sunmakla yükümlüdür:

  • Tanıtıcı bilgiler ve hizmet sağlayıcının kimlik bilgileri
  • Sözleşme kurulması için atılması gereken teknik adımlar
  • Sözleşmenin saklanıp saklanmayacağı ve erişim imkanları
  • Veri giriş hatalarını tespit ve düzeltme araçları
  • Gizlilik kuralları ve kişisel verilerin korunması
  • Uyuşmazlık çözüm mekanizmaları

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 2017/5834 Esas, 2018/12148 Karar, 14.12.2018 tarihli kararında "Sözü edilen yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasında 'Aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sağlayıcının elektronik ticaret faaliyetine başlamasından önce 5 … maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlar.' düzenlemesine yer verilmiş; yönetmeliğin atıf yapılan 5. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları ile de, elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişi hizmet sağlayıcılarının tacir veya esnaf olup olmamalarına göre, kendilerine ait bir takım bilgileri tahsis edilen alanlarda eksiksiz olarak bulundurma zorunluluğu getirilmiştir." denilerek ilgili hükümlerin emredici ve uyulmasının mecburi olduğu Yargıtay tarafından da açıkça karara bağlanmıştır.

Bu karar, bilgi verme yükümlülüklerinin sadece tavsiye niteliğinde olmadığını, aksine emredici hükümler olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Kanun'un 9. maddesi, aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluğunu düzenlemektedir. Bu düzenlemeye göre, aracı hizmet sağlayıcılar genel olarak içerikten sorumlu değildir. Ancak hukuka aykırı içerikten haberdar olunca gecikmeksizin yayımdan kaldırmalı ve ilgili kurumlara bildirmelidir.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nin E.2021/4000 ve K.2021/11403 sayılı kararında, "6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 9. Madde uyarınca, aracı hizmet sağlayıcıların hizmet sundukları elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hususları araştırmakla yükümlü olmadığı ifade edilmiştir. 'Davacı şirketin aracı hizmet sağlayıcı konumunda olduğu ve taraflar arasında mesafeli satış sözleşmesi ön bilgilendirme formuna göre satıcı tarafın '…… Pastanesi' olduğu, bu durumda davacı aracı hizmet sağlayıcının hizmet sunduğu elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içeriği kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olm

Platform Büyüklüğüne Göre Lisans ve Ek Yükümlülükler

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un getirdiği en önemli yeniliklerden biri, elektronik ticaret platformlarının büyüklüklerine göre farklılaştırılmış yükümlülükler sistemidir. Bu düzenleme, dijital ekonomide adil rekabet ortamının sağlanması ve büyük platformların pazar gücünü kötüye kullanmasının önlenmesi amacıyla hayata geçirilmiştir.

Elektronik Ticaret Lisansı Zorunluluğu

Net işlem hacmi 10 milyar TL ve işlem sayısı 100 bin adedi aşan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile belirli elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar, Ticaret Bakanlığı'ndan lisans almak zorundadır. Bu lisans sistemi, büyük ölçekli platformların faaliyetlerinin denetim altına alınmasını ve sektörde şeffaflığın artırılmasını hedeflemektedir.

Lisans ücreti, net işlem hacmine göre kademeli olarak hesaplanmaktadır:

  • 10-20 milyar TL arası için binde 0,3
  • 20-30 milyar TL arası için binde 0,5
  • 30-40 milyar TL arası için yüzde 1
  • 40-50 milyar TL arası için yüzde 5
  • 50-55 milyar TL arası için yüzde 10
  • 55-60 milyar TL arası için yüzde 15
  • 60-65 milyar TL arası için yüzde 20
  • 65 milyar TL üzeri için yüzde 25

Bu kademeli yapı, platformların büyüdükçe daha fazla sorumluluk almasını ve sektöre katkılarının artırılmasını sağlamaktadır.

Platform Büyüklük Sınıflandırması

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, net işlem hacimlerine göre üç kategoriye ayrılmaktadır:

Orta Ölçekli Platformlar (10 milyar TL üzeri):

  • Veri kullanım kısıtlamaları
  • Pay devri bildirim yükümlülüğü
  • Bağımsız denetim zorunluluğu

Büyük Ölçekli Platformlar (30 milyar TL ve 100 bin işlem üzeri):

  • Reklam ve promosyon bütçe sınırları
  • Rekabet kısıtlama yasağı
  • Mevzuata uygunluk raporu hazırlama

Çok Büyük Ölçekli Platformlar (60 milyar TL ve 100 bin işlem üzeri):

  • Finansal hizmet kısıtları
  • Taşımacılık faaliyeti yasağı
  • İlan-satış ayrımı zorunluluğu

Reklam ve İndirim Bütçesi Sınırlamaları

Büyük ve çok büyük ölçekli elektronik ticaret platformları için reklam harcama limitleri belirlenmiştir. Net işlem hacminin otuz milyar TL'lik kısmı için yüzde iki, üzerindeki kısım için binde üç oranında reklam yapılabilmektedir. Bu bütçe, üçer aylık dönemlerde dörtte bir oranında kullanılabilir.

Benzer şekilde, promosyon, kupon, hediye çeki gibi imkanlar da indirim bütçesi kapsamında değerlendirilmekte ve reklam bütçesi ile aynı oranlarda sınırlandırılmaktadır. Bu düzenleme, büyük platformların küçük rakiplerini pazardan dışlayıcı davranışlarının önlenmesini amaçlamaktadır.

Veri Kullanımı ve Paylaşımı Yükümlülükleri

Orta, büyük ve çok büyük ölçekli elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, verileri sadece aracılık hizmetinin sunulması için kullanabilir. Bu platformlar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının verilerini taşımasına teknik imkan sağlamalı ve on beş gün içinde veri taleplerini karşılamalıdır.

Faaliyet Kısıtlamaları

Çok büyük ölçekli platformlar için getirilen önemli kısıtlamalar şunlardır:

  • Ödeme hizmeti kısıtı: Ekonomik bütünlük içindeki bankaların kredi verme işlemleri dahil hizmetlerine imkan sağlayamaz
  • Taşımacılık yasağı: 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 655 sayılı KHK ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu kapsamındaki faaliyetlerde bulunamaz
  • İlan hizmeti ayrımı: İlan yayımlama ile sözleşme yapma hizmetlerini aynı ortamda sunamaz

Denetim ve Raporlama Yükümlülükleri

Büyük ölçekli platformlar, bağımsız denetim yaptırmalı ve raporunu ağustos ayı içinde Bakanlığa göndermelidir. Ayrıca, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının içeriğinin mevzuata uygunluğunu yıllık olarak inceleyip rapor hazırlamalıdır.


Sonuç olarak, Türkiye'de e-ticaret şirketlerinin vergi yükümlülükleri, geleneksel ticaret kurallarının dijital ortama uyarlanması ile şekillenmiştir. KDV, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Damga Vergisi ve Stopaj Vergisi gibi temel vergi türleri e-ticaret faaliyetleri için de geçerlidir. Küçük ölçekli girişimciler için sağlanan vergi muafiyetleri, sektöre girişi kolaylaştırırken, büyük platformlar için getirilen lisans sistemi ve ek yükümlülükler adil rekabet ortamının korunmasını hedeflemektedir.

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile oluşturulan yasal çerçeve, hem tüketici haklarını korumakta hem de sektörün sürdürülebilir gelişimini desteklemektedir. Yargıtay kararları ışığında aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarının netleşmesi, e-ticaret ekosisteminde hukuki güvenliği artırmıştır. E-ticaret faaliyeti gösteren şirketlerin bu dü

Yazar Görseli
Müellif

Av. Ali Haydar GÜLEÇ

Güleç Hukuk Bürosu'nda 9 yıldır yöneticilik ve avukatlık yapmaktadır.